Мундарижа

Xulosa va takliflar 

Bugungi  kunda  iqtisodiy  munosabatlarning  rivojlantirish  sharoitida  kichik 

biznes va xususiy  tadbirkorlik sub’ektlarida pul  mablag’lari va  pul ekvivalentlari 

harakatining buxgalteriya hisobini to’g’ri tashkil qilish, shuningdek, pul oqimlarini 

kirimi  va  chiqimini  hisobi  va  auditini  takomillashtirish,  ulardan  maqsadli 

foydalanishni  ta’minlash  va  ulardan  samarali  foydalanishdagi  mavjud  bo’lgan 

muammolarning echimini hal etish muhim ahamiyat kasb etadi. 

Pul  mablag’lari  va  pul  ekvivalentlari  hisobi  va  auditi  bilan  bog’liq  bo’lgan 

nazariy manbalarni o’rganish, tahlil qilish va umumlashtirish, puo mablag’lari va 

pul  ekvivalentlari  hisobi  va  auditining  hozirgi  ahvolini  tadqiq  qilish,  shuningdek 

amaliyot  materiallarini  o’rganish  natijasida  pul  mablag’lari  va  pul  ekvivalentlari 

hisobi va auditini takomillashtirishga doir quyidagi xulosalarga kelindi va takliflar 

ishlab chiqildi: 

1.  Iqtisodiyotni  modernizasiyalash  sharoitida  ma’suliyati  cheklangan 

jamiyatlarda  kassa operasiyalari xisobi va auditining uslubiy asoslari va ularning 

xarakatini  hisobga  olish,  ularni  ifodalovchi  kursatkichlarning  sifat  jixatidan 

uzgarishini tahlil etishni talab kilmokda. SHuning uchun xam kassa operasiyalari 

hisobi  va  auditini  tartibga  soluvchi  konuniy  va  me’yoriy  xujjatlarni  kayta  kurib 

chikishni talab kiladi; 

2.  Respublikamizda  kassa  operasiyalari  hisobi  va  audini  tartibga  soluvchi 

konuniy va me’yoriy xujjatlar keyingi yillarda bozor iqtisodiyoti talablaridan kelab 

chikkan xolda ishlab chikildi va bu buxgalteriya xisobi, tahlil va auditning uslubiy 

asoslarini takomillashtirildi; 

3. Iqtisodiy manbalar va adabiyotlarni o’rganish natijasida pul mablag’lari va 

pul ekvivalentlarining harakatini hisobga olishning nazariy  asoslari  tadqiq qilindi 

hamda ma’suliyati cheklangan jamiyatlarda  pul mablag’lari va pul ekvivalentlari 

operasiyalari  hisobi  va  auditi  boshqa  sub’ektlar  kabi  bir  xilda  hisobga  olinishi 

ilmiy asoslandi; 

4.  Ma’suliyati  cheklangan  jamiyatlarda    xisob  –  kitob  scheti  bo’yicha  

bajarilgan  operasiyalarni  buxgalteriya    hisobida  rasmiylashtirish  tartibi 

---

«Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi qonun va sub’ektning hisob yuritish siyosatida 

belgilan  tartib  qoidalar  talablaridan  kelib  chiqqan  holda  yuritish  lozim  deb 

hisoblandi; 

5. Pul ekvivalentlari — bu pul mablag’lariga o’xshaydigan, lekin boshqacha 

tasniflanadigan  aktivlardir.  Ular  xazina  veksellari,  tijorat  qog’ozlari  va  depozit 

sertifikatlardan  iborat.  Kechiqishlar  va  jarima  sanksiyalari  pul  ekvivalentlarining 

pul  mablag’lariga  almashtirilishiga  ta’sir  qilishi  mumkin.  SHuning  uchun, 

ekvivalentlar kassa hisobvarag’idan olinadi. Ko’pincha pul ekvivalentlarini hisob-

kitob  vositasiga  aylantirishga  extiyoj  yuq.  Ekvivalentlar  odatda  qisqa  muddatli 

investisiya hisobvarag’iga olib borilishi asoslandi; 

6. Pul ekvivalentlarining hisobi har bir pul ekvivalenti (pochta markasi, davlat 

bojxona markasi, veksel va hokazo) bo’yicha alohida- alohida yuritiladi. Xo’jalik 

yurituvchi  sub’ektlarda,  ayniqsa,  xizmat  ko’rsatuvchi  sohalarda  kassaga  qabul 

qilingan  naqd  pullar  mas’ul  xodimlar  (inkassatorlar)  orqali  bankdagi  pul 

mablag’lari schyotiga topshirish uchun yuboriladi. 

Shunday  qilib,  tadqiqot  natijasida  shakllantirilgan  xulosalar,  ilmiy  taklif  va 

amlaiy  tavsiyalar  “RAK  AVIATION  SERVICES”

  mas’ulchti  cheklangan  jamiyat 

faoliyatiga  amaliy  jihatidan  tadbiq  etilsa,  ularda  pul  mablag’lari  va  pul 

ekvivalentlari  hisobiining  harakatini  to’g’ri  tashkil  etishga,  ulardan  samarali 

foydalanish  bo’yicha  aniq  qarorlar  qabul  qilishga  hamda  pul  mablag’lari  auditini 

o’tkazish uslubini yanada takomillashtirishga xizmat qiladi.  

 

---