Mustaqil ish Bajardi: Qodirjonov Shoxrux

Факторинг хизматларининг асосий афзалликлари.
Банклар факторинг хизматларини кўрсатишда товарларни сотувчи ҳисобланган ўз мижозлари билан шартномани регресс ҳуқуқи ёки регресс ҳуқуқисиз тузиши мумкин.
Регресс – олдин тўланган суммани қайтаришни талаб этиш.
Регресс ҳуқуқи - қайта талаб қилиш ҳуқуқи.
Регресс ҳуқуқисиз - қайта талаб қилиш ҳуқуқисиз.

• факторинг шартномаси бўйича тўловчи (дебитор) томонидан шартномада белгиланган муддатда тўлов амалга оширилмаган тақдирда, банкда ушбу тўлов суммасини мижоз (кредитор)дан талаб қилиб олиш ҳуқуқи вужудга келиши.

Регресс хуқуқли факторинг -

• факторинг шартномаси бўйича тўловчи (дебитор) томонидан шартномада белгиланган муддатда тўлов амалга оширилмаган тақдирда, банкда ушбу тўлов суммасини мижоз (кредитор)дан талаб қилиб олиш ҳуқуқи вужудга келмайди.

Регресс ҳуқуқисиз факторинг

• - бюджет ташкилотларига тақдим этиладиган талаблар бўйича;
• - жисмоний шахсларнинг қарз мажбуриятлари бўйича;
• - тўловга ноқобил деб эълон қилинган корхоналарнинг мажбуриятлари бўйича;
• - зарар кўриб ишлайдиган корхоналар бўйича;
• - капитал қўйилмаларни молиялаш бўйича;
• - экспортга оид консигнация контрактлари бўйича;
• - компенсация ва бартер битимлари бўйича;
• - ишга босқичма-босқич ёки бўнак билан ҳақ тўлаш бўйича;
• - тўловчи шартномада шартланган вақт мобайнида, шунингдек, сотиш хизмати кўрсатилганидан кейин маҳсулотни қайтариш ҳуқуқига эга бўлган олди-сотди шартномалари бўйича амалга оширилиши мумкин эмас.

Факторинг операциялари:
Мижоз шартнома тузилгунга қадар банкка қуйидаги ҳужжатларни тақдим этади:

• - белгиланган тартибда расмийлаштирилган ва тўловчи томонидан имзоланган олди-сотди, ишлар бажариш ва хизматлар кўрсатиш шартномаси;
• - моддий бойликлар берилгани, ишлар бажарилгани ва хизматлар кўрсатилганини тасдиқлайдиган ҳужжатлар (товар-транспорт юкхатлари, ишончномаларнинг кўчирма нусхалари, ишларни қабул қилиш далолатномалари ва ҳоказо);
• - тўловчи томонидан бошқа банкларда очилган ҳисобварақлар рўйхати;
• - тўловчининг молиявий ҳолатини белгилаш учун зарур ҳужжатлар.

Банкнинг мижоз билан факторинг хизмати кўрсатишга доир шартномасида қуйидагилар кўрсатилади:
- уларга нисбатан пул талабининг берилиши амалга оширилаётган харидорлар;
- берилаётган талабларнинг умумий суммаси;
- дисконт суммаси;
- шартноманинг амал қилиш муддати;
- тарафлар томонидан шартнома шартлари бузилгани учун даъволарни баён этиш муддатлари;
- шартнома шартлари бузилгани учун тарафларнинг масъулияти;
- шартномани бекор қилиш шартлари;
- қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа шартлар.