Mustaqil ish Fan: Restovratsiya ishlari metodologiyasi


O’zbekiston me’morchiligi


Download 0.56 Mb.
bet2/6
Sana14.12.2022
Hajmi0.56 Mb.
#1001185
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Botirov Davron 104-19

1. O’zbekiston me’morchiligi.
O'zbekiston me'morlik san'atining yangi bosqichi rivojlangan feodalizm davriga to'g'ri keladi. Shu davrda O'zbekiston jahonga ajoyib olimlarni berdi. Me'morlikda yangi tipdagi binolar, ijodiy g'oyalar yuzaga keldi. Shahar hayoti rabotga ko'chdi. Shu yerda gavjum bozorlar paydo bo'ldi. Savdo qatorlari yaqinida esa hunarmandlar jamoalari shakllana bordi. Shaharda va undan tashqarida jamoat va turarjoylar ko'plab qurildi. Bu qurilishlarda asta islom dini bilan bog'liq me'morlik shahar qiyofasini belgilashda muhim o'rin egallab, dinlar bilan bog'liq diniy binolar masjid tiplari yuzaga kelib, juma masjidi hamda shahardan chekkada namozgohlar barpo etilib, ichida qibla tomonda — mehrob yonida minbar qurilgan. Uzun minora ishlanishi ham shu davr mahsulidir. O'quv dargohlari — madrasalar qurilishi ham jonlana boshladi.
Temur va Temuriylar davrida me'morlik san'ati nihoyatda rivojlandi. Bu davrda me'morlikda birinchi bor vujudga kelgan yirik va murakkab me'morlik majmualari muhim o'rinni egallaydi. Me'morchilik yodgorliklarini rangli koshinlar bilan boyishi katta badiiy-estetik ahamiyat kasb etdi. Albatta, rangli bezak O'rta Osiyo me'morligida awal ham bo'lgan, lekin XW asrga kelib bino ichki va, ayniqsa, tashqi pardozida bu uslub alohida o'rinni egallay Sirli sopol taxtachalardan ishlangan rangli koshinlar XTV asr oxiridan tarqaldi. Temur nafaqat o'z ona shahri Kesh va poytaxti Samarqandda, balki o'z tasarrufidagi yerlarda ham hashamatli bipolar qurdirdi.Temur va Temuriylar davri me'moriigini Shohizinda me'morliktasavvur etib bo'lmaydi.
Shaharda Temuriylar binolar qad ko'tardi. Buxorodagi markaziy ansambllardan Katta Kalon Jome' jidi va Mir Arab madrasasi ham shu uslubda barpo etildi. Ulug'bek madrasasi qarshisiga mahobatli Sherdor va uning yoniga Tillakori madrasalarini qurdiradi. XTV asrda Chor-Bakr majmuasi, Toshkentdagi Ko'kaldosh madrasasi barpo XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida Xivaning mashhur yodgorliklari o'zining Lo'rinishiga ega bo'ladi. Darvozalar, karvonsaroylar va madrasalar shahar ko'rki ochiladi. Pahlavon Mahmud maqbarasi, Tosh Hovli kabi dari bugungi kunda bezakdorligi hamda go'zalligi bilan kishilarni hayratga i. Islomxo'ja minorasi shaharning ajoyib me'morchilik yodgorligi hisoblanadi.

Download 0.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling