Mustaqil ishi bajardi: Javliyev a tekshirdi: Axmedov a shahrisabz

Mikroorganizmlarni suyuq muxit ichida o‘stirish


Suvning ishqoriyligi. Suv tarkibidagi anionlar ОH^-, HCО₃^-, CО₃^2-, PО₄^3-, SiО₃^2- ва kuchsiz organik kislotalarning ayrim tuzlarining umumiy konsentrasiyasi suvning umumiy ishqoriyligi (I_u) deyiladi va bir litrdagi millimol (mmol(l) larda ifodalanadi.
Chunki barcha ko'rsatilgan moddalar kislotalar bilan ta'sirlashadi, demak, suvning umumiy ishqoriyligi metil sarig'i indikatori bilan titrlashga sarflanadigan kislota miqdori bilan aniqlanadi. Ishqoriylikni ifodalaydigan anionlar turiga bog'liq holda gidrokarbonatli I_gk (HCО₃^-), karbonatli I_k (CО₃^2-), silikatli I_s (SiО₃^2-), gidratli I_g (ОH^-), fosfatli I_f (Н₂РО₄^-, НРО₄^2-, РО₄^3-) ишқорийликка бўлинади. Умумий ишқорийлик I_u I_gk I_k I_s I_g I_f bo'ladi.
Tabiiy suvlarda, odatda, gidrokarbonat ionlari nisbatan ko'p miqdorda bo'ladi, shuning uchun bunday suvlar uchun I_u = I_gk ifoda xarakterlidir.

Suvning qattiqligi. Suvning qattiqligi – uning sifatini belgilaydigan ko'rsatkichlardan biri hisoblanadi. Tabiiy suvlarning qattiqligi ulardagi kalsiy va magniy tuzlarining bo'lishi bilan bog'liqdir. U Са^2Q va Mg^2Q ionlarining bir litr suvdagi umumiy millimol miqdori bilan ifodalanadi. Qattiqlik uch turga bo'linadi: muvaqqat, doimiy va umumiy.
Muvaqqat (karbonatli) qattiqlik Q_м, asosan, suvda kalsiy va magniy gidrokarbonatlari Са(НСО₃)₂ va Mg(HCО₃)₂ larning bo'lishligi bilan ifodalanadi, ular suv qaynatilganda erimaydigan tuzlarga aylanadi va qattiq cho'kma (quyqum) tarzida cho'kadi:
Са(НСО₃)₂ СаСО₃ СО₂ Н₂О
Мg(НСО₃)₂ МgСО₃ СО₂ Н₂О
Doimiy (karbonatsiz) qattiqlik Q_d suvdagi kalsiy va magniy xloridlari, sulfatlari, nitratlari miqdori bilan aniqlanadi, ular suv qaynatilganda ham eritmada erigan holatda qoladi.
Suvning muvaqqat va doimiy qattiqliklarining yig'indisi umumiy qattiqlik deyiladi.
Tabiiy suvlar umumiy qattiqligi bo'yicha: yumshoq (Q_u 2); o'rtacha qattiq (Q_u 10) va qattiq (Q2_u 10) suvlarga bo'linadi.

Suvning oksidlanuvchanligi. Suvning oksidlanuvchanligi – suvdagi moddalar, asosan, organik maddalar va oz miqdordagi temir birikmalari, vodorod sulfid, nitritlarni oksidlash uchun talab etiladigan kislorod massasi (mg(l hisobida) bilan aniqlanadi. Uning kattaligi suvdagi organik qo'shimchalar konsentrasiyasini qiyosiy tavsiflash uchun ishlatiladi. Artezan suvlarining oksidlanuvchanligi odatda 1-3 mg(l O₂ ni, toza ko'l suvlariniki – 5-8, botqoqlik suvlariniki esa – 400 mg(l O₂ ni tashkil etadi. Daryo suvlarining oksidlanuvchanligi katta chegarada o'zgaradi, 60mg (l va undan katta miqdorni tashkil qiladi.