Mustaqil ishi mavzu: Spektral tahlil tushunchalari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

AJINIYOZ NOMIDAGI NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI

Fizika-Matematika fakulteti “Fizika o‘qitish metodikasi’’ kafedrasi

Fizika va astronomiya o‘qitish metodikasi mutaxassisligi

4^V-kurs talabasi Saidova Dilnozaning

Astrofizika fanidan yozgan

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Spektral tahlil tushunchalari

Fan o’qituvchisi: D.Asanov__________

Talaba: D.Saidova __________

Nukus-2021

Spektral tahlil tushunchalari

Reja:

1 . Osmon yoritkichlarining spektri

2 . Tutash spektrini hosil bo’lishi

3 . Chiziqli spektrni hosil bo’lishi

4 . O’tish ehtimoli va atomlarning uyg’ongan holatlar bo’yicha taqsimlanishi

1 . Osmon yoritkichlarining spektri

Osmon yoritkichlarini o’rganishda ularning spektri muhim ahamiyat kasb etadi . Avvalo spektrning tarkibi yoritkich moddasining fizik holatini o’zida aks ettiradi . Ayrim yoritkichlar ( masalan tumanliklar ) ning spektri emission chiziqlardan tashkil topadi topgan bo’lsa boshqalari ( masalan yulduzlar ) niki qora chiziqlar bilan kesilgan tutash ( uzluksiz ) spektrdan iborat . Osmon yoritkichlari orasida shundaylari ham borki ularning spektri murakkab ko’rinishga ega . Spektrning bir qismi qora chiziqlar bilan kesilgan tutash spektrdan iborat bo’lsa boshqa qismi hira tutash spektr yuzada ko’rinadigan emission chiziqlardan tashkil topgan . Tutash spektrda intensivlikni taqsimlanishi ham har xil yulduzlarda har xildir . Ko’pchilik yulduzlar spektrida intensivlik asta sekin o’zgarib borsa ayrim yulduzlar spektrining ma’lum qismlarida intensivlikni keskin sakrab o’zgarishi kuzatiladi . Osmon yoritkichlarining spektri ular moddasining fizik holatiga va birinchi navbatda temperaturasiga bog’liq bo’lishi ham kerak . Spektrni tarkibi temperaturaga bog’liqligini ko’rishdan oldin spektrni hosil qiluvchi atom jarayonlar bilan tanishib chiqamiz .