Mutaxassislik ishi

Muayyan fotokatodga tushayotgan yorug'likning spektral tarkibi o'zgarmas bo'lsa, fotokning to'yinish qiymati yorug'lik oqimiga to'g'ri proporsionaldir.
4.4.2.3-rasmda katod va anod orasidagi kuchlanish nolga teng bo'lganda ham fototok mavjud Hatto U<0 bo'lgan (Kda (+), Ada esa (-)) hollarda ham fototok kuzatiladi. Bunday holda elektr maydon to'xtatuvchi xarakterga ega bo'lib, K dan A ga harakatlanayotgan fotoelektronlar maydon kuchlariga qarshi ish bajaradi. Bu ish fotoelektronlaming kinetik energiyasi evaziga bajariladi. Agar elektr maydon
yetarlicha katta bo'lsa, fotoelektronlar anodga yetib bormasdan o'z energiyasini sarflab qo'yadi. Bu holga mos keluvchi tormozlovchi kuchlanishning qiymatini to'xtatuvchi kuchlanish U _t (ba’zan to'xtatuvchi potensial) deyiladi. Rasmdan ko'rinishicha U<0 da tormozlovchi maydon kuchaytirilgan sari fototok ohista kamayib boradi. U =U _t da esa I=0 bo'ladi. Demak, fotokatoddan ajralib chiqayotgan elektronlarning tezliklari turlicha bo'lib, U = U_t da hatto eng katta tezlikka ega bo'lgan fotoelektron ham manzilga etib kelishga kinetik energiyasi (qurbi) etmayapti. Bu chegaraviy holni quyidagicha yozamiz:



-fotoelektronning maksimal tezligi

Yuqoridagi formuladan ni topamiz,

Chastotalar turlicha bo'lgan monoxromatik nurlar bilan o'tkazilgan tajribalar natijasida fotoeffektning ikkinchi qonunini yuzaga keladi.

Muayyan fotokatoddan ajralib chiqayotgan fotoelektronlar boshlang'ich tezliklarining maksimal qiymati yorug'lik tezligiga bog'liq emas. Yorug'lik chastotasi o'zgarsa, fotoelektronlarning maksimal tezliklari ham o'zgaradi.
4.4.2.4-rasmda to'xtatuvchi kuchlanishning yorug'lik chastotasiga bog'liqlik grafigi tasvirlangan.
Rasmdan ko'rinishicha, to'xtatuvchi kuchlanish yorug'lik chastotasiga chiziqli bog'langan ekan.
Chastotaning biror v_k qiymatida U_t =0, ya’ni ,= 0 bo'lar ekan. v_k chastotali yorug'lik fotoeffektni yuzaga keltirmas ekan. Fotoeffekt sodir bo'lishi uchun v> v_k chastotali yorug'lik ta’sir etish kerak. v-v_q bo'lgan chegaraviy chastotani chastotaning qizil chegaarsi deyiladi.
Fotoeffektning uchinchi qonunini ana shu qizil chegara haqidagi xulosadir.