N. A. Egamberdieva n. A. E g a m b e r d ie V a

Sardobalar bu davr uchun muhim m e’moriy obidalardan biri 
boMgan. U shaharlar oraligMda joylashgan karvon saroylar - rabotlar 
yaqinida qurilgan. K o‘pincha sardoba shu erdagi yagona suv manbai 
boMgan. Bu inshootlar suv yig‘gich boMib, unga qor, yomgMr ba’zan 
quduq suvlari maxsus inshootlar orqali to ‘planib yoMovchilar uchun 
uzoq muddatga saqlashga moMjallangan. Ular 
gumbazli aylanasimon 
hovuzlar tarzida qurilgan. U erdan suv sizib ketmasligi uchun gMshtlar 
maxsus qorishma - qir bilan terilgan va pardozlangan. Qir - ohaq,
131

---

qamish kuli va qipig‘idan tayyorlangan m axsus suv o ‘tkazm aydigan 
qorishm a. 
Sardobalam ing ko‘pchilik qismi bizning davrim izgacha 
saqlanib qolgan.
M ovarounnahr 
shaharlari 
hayotidagi 
iqtisodiy 
va 
siyosiy 
tangliklar qoraxoniylar davlatida yuz bergan siyosiy tarqoqliklar 
bilan 
bogMiq boMgan. M o‘g ‘ullar istilosi M ovarounnahr 
shaharlari 
hayotida yom on 
iz qoldirdi. K o‘pchilik shaharlarning maydoni 
qishloqlar darajasiga tushib qoldi, ba’zilari mutlaqo xuvillab qoldi. 
M ovarounnahr tarixida XIII asrning 20-yillaridan inqiroz davri 
boshlandi. XIV asrning 20-30 yillarida ham m o‘g ‘ullar tomonidan 
am alga oshirilgan vayronagarchilik hali tugatilm agan, hunarm and­
chilik, dehqonchilik va savdo-sotiq o ‘zining XIII asr boshlaridagi 
darajasiga koMarila olmagandi. Faqat tarix sahnasiga A m ir Tem ur 
k o ‘tarilgach, XIV asrning 70- yillaridan M ovarounnahrning iqtisodiy 
va siyosiy, ham da madaniy hayotida jadal rivojlanish boshlandi. 
Tem ur istilolari bilan bogMiq holda M ovarounnahr shahar hayotida, 
m arkazlashgan 
davlat 
sharoitida 
iqtisodiy 
xo‘jalikning 
barcha 
tarm oqlarida, m adaniy hayotning barcha jabhalarida gullash davri 
boshlandi. Yangidan-yangi shaharlar qad k o ‘tardi, ichki va tashqi 
savdo, bozor munosabatlari izga tushdi. M adaniy hayotda som o­
niylar, qoraxoniylar, va xorazm shohlar davridagidek buyuk o ‘zgarish- 
lar yuz berdi. N atijada umum bashariyat sivilizatsiyasi yuksak 
cho‘qqilarga ko‘tarildi. Rivojlangan oMta asrning ikkinchi taraqqiyot