N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

VII BOB. SANOAT VA FUQARO BINOLARI UCHUN NOL
SIKLI ISHLARI 

Qurilish maydonini o‘zlashtirish jarayonida dastlab uni vertikal

rejalash bo‘yicha ishlar bajarilishi, vaqtinchalik yo‘llar qurilishi yoki
doimiy yo‘llar uchun monolit temir beton asoslar qurilishi, transformator
podstantsiyasi montaj qilinishi kerak.
Nol siklidagi ishlar tarkibiga quyidagilar kiradi:
• kotlovanni kavlab, asosini fundament (poydevor) uchun tozalash;
• suvni chiqarish va suv satxini kamaytirish;
• binoning yerosti qismini montaj qilish uchun tayyorgarlik ishlari –
o‘ziyurar kran uchun kuchaytirilgan asosni qurish;
• kovlangan kotlovanda poydevorlar o‘qlarini rejalash;
• binoning yerosti qismini, shu jumladan poydevorni, poydevor
to‘sinlarini, yerto‘la devorlarini montaj qilish;
• vodoprovod, kanalizatsiya, gazoprovod, issiqlik tarmog‘i,suv oqib
chiqishi, drenaj kanalizatsiyasi, telefon va elektrokabellarning yerosti
kommunikatsiyalarini o‘tkazish;
• pol qurish uchun betonli asosni tayyorlash;
• binoning yerosti qismi ustidan orayopmani montaj qilish;
• poydevorlar va yerto‘la devorlarini gidroizolyatsiyalash;
• quyinlarga gruntni zichlashtirib qayta tukish;
• binoning yer ustki qismini montaj qilishga tayyorgarlik ishlari –
kranosti yo‘llarini kuchaytirilgan asosga o‘rnatish va minorali kranni montaj
qilish.
Nol sikli ishlari gruntqa ishlov berish texnologiyalariga va yer
inshootlarining turli xildagi, shakldagi va kunduzgi sirtga nisbatan
joylashgan turlariga asoslanadi. Mazkur darslikda bu texnologiyalar

---

64

mufassal ko‘rib chiqilmaydi, chunki u avvalgi “Qurilish jarayonlari
texnologiyasi” kursida ancha katta hajmni egallaydi.
Binoning yer osti qismi unga zarur barcha kirishlar bilan barpo
etilganda, binoning yer ustki qismini ortiqcha kavlashlarsiz qurishni va uni
foydalanishga topshirishni ta’minlanganida nol sikli ishlari tugallangan
hisoblanadi. Nol ishlarning qiymati o‘rtacha qurilishning umumiy
qiymatining 20 % gacha qismini, mehnat sarflari esa umumiy mehnat
harajatlarining 30 % gachasini tashkil etadi.