29- rasm. Neftdan olingan naften va parafin uglevodorodlari
mass-spektrining bir qismi.
M ass-spektrdagi h ar bir c h o ‘qqi (pik) m uayyan — ga (e = 1
e
b o ‘lsa
m ga) ega b o ‘lgan ionga to ‘g‘ri keladi. C h o ‘qqining balandligi
shu iorm ing m iqdoriga b o g‘liq.
M asalan, tahlil uchun 1 m g m odda
olingan b o ‘lsa, u n d a
m illiard m olekula bor, deylik. U holda parch a-
lanish natijasida h a r xil m assaga ega b o ‘lgan
io nlardan h a m shundan
kam roq (agar barcha m olekulalar parchalanishga uchrasa,
m illiard-
tadan) turli ionlar hosil b o ‘ladi.
Io nlar aralashm asida qaysi io n m iqdori k o ‘p b o ‘lsa, unga m os
keladigan c h o ‘qqi s h u n c h a b alan d b o ‘ladi.
M ass-spektrdagi eng
baland c h o ‘qqi
asosiy ion deyiladi (29-rasm ). M ass-spektrlar grafik
usulda ifodalanganda
asosiy ionning intensivligi
1 0 0
% deb qabul
qilinib, boshqa ionlarning jadalligi shunga nisbatan hisoblab topiladi.
M a sa la n , asosiy io n c h o ‘q q isin in g b a la n d lig i 80 m m b o ‘lsin .
Intensivligi jih atid an ikkinchi o ‘rinda turuvchi
ion u c h u n bu qiym at
65 m m ga teng deylik. U holda keyingi ion intensivligi
= 81,3%
80
qiymatga teng b o ‘ladi.
N isbiy intensivlikni o rd in ata o ‘qiga, m assa sonlarini esa abssissa
o ‘qiga q o ‘yib, m ass-spektrning grafik tasviri hosil qilinadi. 30-rasm da
an a shu usulda chizilgan m oy aldegidning m ass-spektri •keltirilgan.
68
