N e I t va gaz m ahsulotlarining I izik-kimyoviy tahlili

Benzol va uning hosilalari. B enzol m ass-spektrining o'zig a xos 
xususiyatlaridan biri m olekula ion intensivligining yuqori bo'lishidir. 
C hu n k i ochiq zanjirli to 'yin m agan ion hosil b o 'lib , m usbat zaryad 
a n a shu strukturada delokallanadi:
[CH = CH - CH = CH - С = C H 2]+
Keyingi bosqichda (38) parchalanadi: C
3
H
3
(m /e 39), C
4
H
3
(m /e 51), 
C
4
H
5
(m /e  53), C
6
H
4
(m /e 76), C
6
H
5
( m /e  77).

---

100
80
60
w
20
10
29
4 4 _____
~~56-(M- 441/"’
(3-uzilishlar
C H 3C H 2C H 2C H 2- -C H 2C H O
5 7 0 1 - 43) 
7 2 fM ~ m  
8201-18)
I 
1007M*)
bltj.i_______
20 
40
60 
80
m/e
100
34-rasm. Kapron aldegidning mass-spektri.
Alkil benzollarda arom atik halqaga nisbatan (Tuzilish kuzatiladi. 
Bu uzilish toluol, etilbenzol, propilbenzol spirtda ion intensivligining 
m aksim al b o ‘lishiga olib keladi. Toluolda C
6
H
5
C H
2
—H , etilbenzolda 
C
6
H
5
C H
2
—C H
3
bog‘ uzatiladi va m /e  91 bodgan ionga ikki xil struk- 
tura m os keladi: (40) va (41).
i +
4 
•
Y
J
(41)
(41) 
ion tropiliy katio n deyiladi. E ksperim ental tadqiqotlar (41) 
form ulani taqozo qiladi. Tropiliy k atio n p archalanib, m /e 65 io n - 
pentadiyenil kation hosil bodadi:
i +
1
+
+ CH = CH
(42)
Shunday qilib, benzol m olekular ionining barqarorligi tropiliy 
ionning hosil bodishi bilan tushuntiriladi.
Toluoldan tropiliy kationga o ‘tishni quyidagicha ifodalash m umkin:
84

---

С
6
Н
5
С Н
3
+