N e I t va gaz m ahsulotlarining I izik-kimyoviy tahlili
Download 4.68 Mb. Pdf ko'rish
|
Neft vf gaz mahsulotlarininu fizik-kimyoviy tahlili. Fozilov S.F, Mavlonov B.A va boshqalar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qattiq gellar
|
Yarimqattiq gellar p o lim erlash y o ‘li bilan olinadi. U la r yetarli
darajada yuqori singdiruvchanlikka ega b o ‘lib, o ‘rtacha sig‘im i katta va g ‘ovaklarining o ‘lcham lariga bog‘liq bodm aydi. Y um shoq gellardan farqli ravishda yarim qattiq gellar b o ‘kkanida hajm i ozgina — 1 , 1 — 1,8 m arta ortadi. U lar u c h u n sig‘im om ili 0,8—1,2 bodadi. Y arim q attiq gellar yuqori bosim ga yaxshi bardosh beradi va shaklini o ‘zgar- tirm aydi (deform atsiyalanm aydi). U lar gidrofobdir. U larni gidrofillash kimyoviy (sulfatlar) yoki fizik y o d b ilan am alga oshiriladi. Keng kodam da ishlatiluvchi yarim qattiq gellardan stirogellar stirolni divinil- benzol bilan sopolim erlash natijasida olinadi. Y arim qattiq gellarda xrom atograflyalash singuvchi gel xromatografiyasi deb ataladi. Qattiq gellar qatoriga silikagellar, g'ovak shishalar (gel b od m asa ham ) kiradi. Q attiq gellar g ‘ovaklarining o d ch am i o ‘zgarm aydi. Bu esa kolonkalam in g yuqori oflkazuvchanligini t a ’m inlaydi. Bu turdagi gellam ing sigdm om ili katta em as — 0 ,8 —1,1. Q attiq gellar gidrofll h am , liofil h am b odishi m um kin. U larn i yuqori bosim da olib borila- digan gel xrom atografiyasida ishlatiladi. G el xrom atografiyasida ishlatiladigan erituvchilar aralashm aning barcha kom ponentlarini erita olishi, gel sirtini hodlashi va gelda adsor- bilanmasligi kerak. G el g ‘ovaklarini va gel donachalari orasidagi b o ‘sh- liqni toddiruvchi erituvchilar xrom atografiyalanuvchi m oddalarning m olekulalari b ilan b ir xilda o ‘zaro t a ’sir etishi kerak. S hu n d a erigan m oddalarning g ‘ovaklarga kirishi faqat diffuziyalanish tufayli bodadi. E rituvchining qovushoqligi h a m k atta aham iyatga ega, m assa alm ashinishi tezligi an a shunga bogdiq. D iffuziyalanish koeffitsiyenti kichik b o dg an yuqori m olek ular b irikm alam ing eritm alari uch u n eri tuvchining qovushoqligi kichik bodishi kerak. G el xrom atografiyasida erituvchi tanlash qodlaniluvchi detektorlash sistemasiga h a m bogdiq. G el xrom atografiyasi am alda yuqori m olekular birikm alar aralash m alarini tarkibiy qism larga ajratishda ishlatiladi. Lekin un d an quyi m olekular birikm alar aralashm alarini tarkibiy qism larga ajratishda h am b a ’zan foydalaniladi. , 130 |
