N. I. Saidaxmedova Nizomiy nomidagi tdpu "Ta’lim menejmenti" kafedrasi mudiri, I f. d. (DSc), dotsent

MUSTAQIL TA’LIMDA KEYS-STADI ISHLASH BO‘YICHA USLUBIY KO‘RSATMA

Ma’lumki, ta’lim sohasida keys‑stadi, asosan, mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimida, ayniqsa boshqaruv sohasida keng qo‘llanilmoqda.

Keys-stadi o‘zi nima?
Keys‑stadi amaliy vaziyatlarni tahlil etish va hal qilish asosida o‘qitish usuli sifatida xorijiy ta’limda avval-boshda huquq sohasida qo‘llanila boshlagan: u ilk marta Garvard universitetining huquq maktabida 1870 yilda qo‘llanilgan edi. 1920 yilda Garvard biznes-maktabi (HBS) o‘qituvchilari yuristlarning o‘qitish tajribasiga tayanib, iqtisodiy amaliyotdagi aniq vaziyatlarni tahlil etish va muhokama qilishni ta’limning asosiy usuli etib tanlashganidan keyin mazkur o‘qitish uslubi keng tatbiq etila boshladi.
Keys‑stadi (inglizcha sase - to‘plam, aniq vaziyat, stadi -ta’lim) keysda bayon qilingan va ta’lim oluvchilarni muammoni ifodalash hamda uning maqsadga muvofiq tarzdagi yechimi variantlarini izlashga yo‘naltiradigan aniq real yoki sun’iy ravishda yaratilgan vaziyatning muammoli-vaziyatli tahlil etilishiga asoslanadigan ta’lim uslubidir.
Keys‑stadi - ta’lim, axborotlar, kommunikatsiya va boshqaruvning qo‘yilgan ta’lim maqsadini amalga oshirish va keysda bayon qilingan amaliy muammoli vaziyatni hal qilish jarayonida prognoz qilinadigan o‘quv natijalariga kafolatli yetishishni vositali tarzda ta’minlaydigan bir tartibga keltirilgan optimal usullari va vositalari majmuidan iborat bo‘lgan ta’lim texnologiyasidir.
Keys‑stadining mohiyati shundan iboratki, mohiyatiga ko‘ra ko‘rib chiqilayotgan muammoli vaziyat bo‘yicha maslahatchilar rolini bajarishi kerak bo‘lgan talabalarga quyidagilar taklif qilinadi:

• 
  keysdan bayon qilinganida ayni bir paytda tashkiliy hayotdagi tipik amaliy muammoni aks ettiradigan va amaliyotda ushbu muammoning hal etilishida o‘zlashtirilishi va qo‘llanilishi lozim bo‘ladigan muayyan bilimlar majmuini dolzarblashtiradigan vaziyatni idrok etish va tahlildan o‘tkazish;
  
• 
  muammolivaziyatnimaqsadgamuvofiqtarzdahaletadiganusullarvavositalarniizlash;
  
• 
  taklif etilgan muqobil jihat (alternativa)larni baholash va ular orasidan qo‘yilgan muammoga nisbatan eng qulay variantini tanlash;
  
• 
  tanlangan muqobil usul (alternativa)ni amalga oshirish bo‘yicha aniq yechimni butun tafsilotlari bilan ishlab chiqish.