N. K. Smirnov // Basqarıw jumıs ámeliyatı. 2006. N test sorawnama hár bir student tárepinen úyde, ata-analardıń járdemi menen toldırıladı, keyininen olar test nátiyjesinde alınǵan nátiyjeni bahalaydilar. 1-9

Balalar ushın diagnostika usılları
Mektep oqıwshısı turmısındaǵı kúndelik tártip
- Azanda saat neshede turasiz?
- Ata-anańız sizdi oyatadı yamasa ózińiz turasız ba?
- Óz qálewińiz menen yamasa qıyınshılıq penen turasız ba?
- Azanda hájetxananızǵa qanday tártipler kiredi?
- Azanda shınıǵıw islesiz be?
- Shınıǵıwdı jalǵız isleysiz be yamasa Ata-anańız menen be?
- Qashanǵa shekem úy wazıypasın orınlaysız?
- Ózińiz orınlaysız ba yamasa ata-anańız sizge járdem bereme?
- Úy wazıypasın baslawdan aldın taza hawada júresiz be?
- Siz saat neshede uyıxlaysiz?
Studentten bul gáplerdi dıqqat menen oqıp shıǵıw hám oǵan ne bolıp atırǵanın aytajaqlardı tańlaw usınıs etiledi. shańaraq jalǵız qaranǵinde 3. Qorqaman gúldirmama hám shaqmaq 4. Qorqınıshlı ertek, gúrriń, filmnen keyin men uzaq waqıt uxlay almayman 5. Men tez-tez qáweterli túsler kóremen. Jumıstı qadaǵalaw etemen, geypara zattı hal ete almay qalıwımdan qorqaman. 9. Men kóbinese notanish adamlardan uyalaman hám qızarib ketaman 10. Men ólik ıyt, pıshıq, qushni kórgenimda qorqıp ketaman, olar filmlerde qanday atip óltiriwlerin kórsetsalar nátiyjeler: Bala tárepinen saylanǵan sózlerdiń procentine salıstırǵanda olardıń ulıwma sanı anıqlanadı. 22, 5% ge shekem - qáweterdiń tómen dárejesi. Procent qanshellilik joqarı bolsa, uwayım sonshalıq anıq boladı. 37% yamasa odan kóp - uwayım júdá joqarı, nevrolog menen máslahátlashuv talap etiledi.
Salamatlıq ushın qáwip faktorların óz-ózin bahalaw ushın test sorawı (N. K. Smirnov usılı. Derek: Smirnov N. K. Mektepte oqıwshılardı shamalıq bahalaw / N. K. Smirnov // Basqarıw jumıs ámeliyatı.-2006.-No1.) Test - sorawnama hár bir student tárepinen úyde, ata-analardıń járdemi menen toldırıladı, keyininen olar test nátiyjesinde alınǵan nátiyjeni bahalaydilar. 1-9 sorawlarǵa " ha" yamasa " joq" dep juwap beriw kerek; 10 -14-sorawlar usınıs etilgen juwaplardan birin tańlawdı talap etedi. Sorawlar 1. Men kóbinese bukchayib ótiraman yamasa orqamni bukib jataman 2. Men ádetde oń qolımda qalta (kóbinese salmaqli) kóteremen. iymeyiw ádeti..Men azǵantay háreket etip atırǵanımdı sezim etemen (etarli emes) 5. Men dem alıw gimnastikası menen shuǵıllanmayman (fizikalıq shınıǵıwlar, sport seksiyalarında qatnasıw, júziw) 6. Men qanday da tárzde tártipsiz awqatlanaman 7. Kóbinese men jaman jaqtılıqta yotib oqiń. Soǵligim haqqında qayǵırmayman. 9. Geyde chekemen. 10. Salamatlıgıngizga ǵamxorlıq qılıwda mektep járdem beredime? a) awa, b) joq, c) bilmiymen. turmıs tárizi? a) awa, b) joq, v) juwap beriwge qiynaladi.) basqa zat. 13. Sizdińshe, oqıtıwshılar salamatlıgıngizga qanday tásir etedi? úyretiwleri v) jaqsı órnek bolıwları d) jaman órnek bolıwları e) salamatlıgına ǵamxorlıq qılıwdı úyretiw f) meniń salamatlıgımga kemsalıyqalıq tásir qılıw b) jaman tásir qılıw c) tásir qılıw jaqsı;d) juwap beriwge qiynaladi. 1-9 -sorawlar ushın hár bir unamlı juwap ushın bir ball beriledi. 10 -11 sorawlarǵa “b” juwabı ushın ball beriledi. 12-soraw ushın “a”, “c”, “e” juwapları ushın ball beriledi. 13-soraw ushın “b”, “d”, “e” juwapları ushın ball beriledi. 14-soraw ushın “b”, “d” juwapları ushın ball beriledi. Keyin ballar qosıladı.
Nátiyjelerdi túsindirme beriw - 6 balldan joqarı ball unamlı dep esaplanadı. " Qáwip zonasi" - 12 balldan artıq. Ata-analar ushın diagnostika usılları Ata-analar ushın sorawnama (Derek: I. v. Chupaxa, E. Z. Puzhaeva, I. Yu. Sokolova. Oqıw processinde den salamatlıqtı saqlaw texnolgiyalari.-M.: Ileksa, Xalıq tálimi, 2006.) Famılıyası (balanıń ) ___________________ Atı _______________________ Jası ____________________________ Klass ____________________________ Húrmetli ata-analar! Sorawnamalar mazmunın dıqqat menen oqıp shıǵıń. Juwaptıń ózgeshelikine qaray, Awa yamasa Joq 1 dıń tiyine sızıwıńız kerek. Sizde bas awrıwı barma (sebepsiz, tınıshsızlanıw menen, fizikalıq kúshdan keyin)? Awa. №2. Jasları barma? Awa. №3. Mektepte hám úyde sabaqtan keyin hálsizlik, charchoq barma? No 4. Sizde uyqı aynıwı barma (jaman uyqı, kiyim-kenshek uyqı, yotoqda ıǵalanıw, ornınan turıw qıyınlıǵı )? Awa. №5. Siz tınıshsızlanıwlanganingizda artıqsha terlew yamasa qızıl daqlardı sezasizmi? Awa. № 6. Denediń jaǵdayın ózgertirgende bas aylanıwı, biyqararlıq barma? Awa. № 7. Talıp qalıw sıyqırshılıqları barma?

Esabat

" Studenttiń kúndelik rejimine ámel qılıw"

Ata-analar hám oqıtıwshılar ushın usınıslar

Studenttiń jasını hám funktsional múmkinshiliklerin esapqa alǵan halda rejimdi qurıw.

Muwapıqlıq anıq hám qatań bolıp tabıladı. Bul bala denesiniń barlıq sistemalarınıń iskerliginde málim bir ritmning rawajlanıwın támiyinleydi.
Úlken oqıw yuki balanıń intellektual aktivliginiń eliriwi menen waqıtqa tuwrı keliwi kerek: kúnniń birinshi yarımında - 9 dan 12 saatǵa shekem, tushdan keyin - 15 ten 16 saatǵa shekem.
Sabaqlar mudamı birdey saatlarda ótkeriledi.
Jaqsı tuyedi hám normal as sińiriw qılıwdı támiyinleytuǵın málim saatlarda awqatlanıw.
Jatıw waqtın baqlawda turaqlılıq balanıń tez uyqlap qalıwına, tereń tungi dem alısqa járdem beredi.
Kishkene tabıs ushın balanı tez

-tez maqtawdı jáne onıń qábiletine isenimin saqlawdı unutpań.

Islew hám kúndelik tártip
Hámmesi waqıtında jaqsı

Studenttiń kúndelik tártibi onıń bioritmlarining ayriqsha qásiyetlerin esapqa alǵan halda dúzilisi kerek. Adamlar " úkiler", " larkslar", " kepterler" ga bólinedi. Kún dawamında hár birewimizdiń aktivligimiz, iskerligimiz, keyipimiz ózgeredi.

Eń joqarı nátiyjelililik
" Lark" Erte oyanıw, erte jatıw. azanda 9 -10, 16 -17

" Bayıwlı"

Kesh turadı, keshte júdá aktiv.

saat 11-12,

18-20

" Kepter"

Ol erte turıwdı unamaydı, lekin ol júdá kesh emes, bálki uxlashni ábzal kóredi.

saat 10 -12,

15-18

Jeke bioritmlarge qaramastan, oqıwshı azanda erte turıwǵa májbúr boladı hám ata-analardıń kúshi oǵan kunni tabıslı baslawǵa járdem beredi.

Kúndelik tártip salamat turmıs táriziniń hasası retinde.
Ullı fiziolog I. P. Pavlov bir neshe márte ayttıki, hesh nárse miydiń nerv kletkalarınıń jumısın turmıstıń málim bir tártibi sıyaqlı ańsatlashtirmaydi. Bunday ayriqsha tártip, kúndelik tártip insan ushın júdá zárúrli bolıp tabıladı. Hár bir zattıń kún tártibinde óz waqıtı bar, keri jaǵdayda jumıs jaqsı ketpeydi, payda da bolmaydı.
Kún tártibi degende adam tárepinen hár kún dawamında salıstırǵanda turaqlı túrde ámelge asırilatuǵın tiykarǵı jumıslar hám iskerliginiń bólistiriliwi túsiniledi. Rejimdiń tiykarǵı maqseti insan denesiniń, onıń tiykarǵı funktsiyaları hám sistemalarınıń optimal iskerligin támiyinlew bolıp tabıladı. Kúndelik tártipti tártipke salıwdıń hasası iskerlikti almastırıw bolıp tabıladı.
Eger hár qıylı shınıǵıwlardıń tuwrı almasinuvi ornatilmagan bolsa, tungi uyquning dawam etiw waqti etarli bolmasa, ashıq hawada dem alıw ushın waqıt kem bolsa - bulardıń barlıǵı nerv sistemasınıń demde sharshawına alıp keledi. Nátiyjede islewdiń tómenlewi. Sol sebepli hár bir insan oyanıw hám uxlash waqtın shólkemlestiriwge saldamlı itibar beriwi kerek. Jaqsı dem alıw, keyin kúndelik tártipti qatań orınlaw bas awrıwın, letargiyani hám turaqlı charchoq sezimin kiyim-kensheklestiredi.
Tuwrı rejimde iskerliginiń jaqsı muwapıqlastırılgan ritmi islep shıǵıladı, organizmde asabiy processlerdiń dinamikalıq stereotipi qáliplesedi, shártli reflekslarning teń salmaqlılıqlı sisteması retinde anıqlanadı. Turaqlı rejimdiń joq ekenligi yamasa ústin stereotiptiń tez-tez ózgeriwi jumıs iskerligin jamanlastıradı hám salamatlıqqa unamsız tásir etedi, uyqısızlıq payda bolıwı múmkin.
Hesh bolmaǵanda bir neshe háptelik aldınan oylanǵan hám aqılǵa say dúzilgen kúndelik tártipti anıq ámelge asırıw adamǵa ózinde dinamikalıq stereotipti rawajlandırıwǵa járdem beredi. Sonday eken, basqarıw princpı paydasın hesh kim biykar etpese kerek. Biraq, rejim quramalı másele, rejimge ámel qılıw ushın “arnawlı shártler” zárúr, degen pikir eli keń tarqalǵan. Álbette, balalıqtan rejimge iykemlesiw jaqsı bolıp tabıladı. Biraq bunı jası tolıw jasında da etiwge urınıw hesh qashan kesh emes, ásirese, shama menen bir ay ótkennen, belgilengen, ritmik tárzde islengen kúndelik tártipden waz keshiw qıyın boladı. Eger insan ózi ushın tuwrı rejimdi islep shıqqan bolsa hám oǵan qatań ámel qilsa, ol qaysı túrdegi fizikalıq yamasa intellektual iskerlik menen shuǵıllanmasin, onıń múmkinshilikleri kóp ret artadı.
Eger siz úyde hám jumısta úzliksiz túrde gimnastika menen shuǵıllansangiz, kúndelik shınıǵıwlar ádet kórinisine kiredi, keyin bolsa ashıq hawada shınıǵıwlar kúndelik tártiptiń ajıralmaytuǵın bólegine aynalǵan dep shama etiwimiz múmkin.
Basında rejimge ámel qılıw qıyın, keyin bolsa ádetke aylanıp qaladı hám odan bas keshe almaysńz.
Geyde, eger kerek bolsa (kóshiriw, jumıstı ózgertiw hám t.b. ), turmıstıń ádetiy tártibi ózgeredi. Bul haqqında hesh nárse ete almaysız. Biraq kóbinese adamdıń ózi jumıs hám dem alıw rejimin itibarsız qaldıradi, biraq kúshler sheksiz emes. Turmıstıń ritmini buzıw yamasa olarǵa ámel etpeslik júrek, awqat as sińiriw qılıw yamasa nerv sistemasınıń saldamlı keselliklerine alıp keliwi múmkin.
Kúndelik yamasa háptelik rejim ushın eń jaqsı varianttı jaratıw ushın siz islewingizdagi ózgerislerge itibar qaratıwıńız kerek, usınıń menen birge islewdi tekǵana kún boyınsha, bálki hápte boyınsha da analiz qılıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı (háptede orınlanǵan jumıs kólemin salıstırıń ). Bul insan iskerligine paydalı tásir kórsetetuǵın hám oǵan unamsız tásir kórsetetuǵın sharayatlardı anıqlawǵa járdem beredi. Usınday boladi adam ózi atqaratuǵın jumıs kólemin asırıwǵa háreket etip, uyıqlaw yamasa aktiv dem alıw waqtın qısqartiradi, bul bolsa aqıbette kerekli nátiyjeni bermeydi. Bul adam charchagan yamasa qaniqarsiz islep atirǵanlıǵı sebepli júz boladı, bul bolsa bizneske dıqqattı jıynawdı qıyınlastıradı.

Hár birewimiz ózimizdiń, kóbinese biziń qálewimizge qarsı, kúndelik hám háptelik kesteimizge iyemiz. Biraq, itimal, ózgerisler sonda da, onı kirgiziw arqalı jaqsılaw múmkin. Bul sizdi natiyjelilew etedi, dem alıw waqtın asıradı hám ulıwma turmıs sapasın jaqsılaydı. Dem alıw yamasa jumıs? Jumıs yamasa dem alıw? Eger siz jumısta isleytuǵın bolsańız - lekin islewdi qálemeseńiz, dem alısqa qarar qılsańız, lekin siz: " Bálki islew jaqsıraq pa? " - bunday jaǵdaylarda sizge jumıs, uyqı hám oyın-kúlki ushın waqıt aldınan belgilep qoyılǵan kúndelik tártip kerek. Dene waqıtında arnawlı bir háreketlerge ózin maslastıradı.

Bunnan tısqarı, ekstremallarga shaqırıq etpeslik kerek - hámme zattı normaında qılıw kerek. Ekstremallar sog'liq ushın zıyanlı. Biz kúnlik (háptelik) kesteni dúziwde altın ortashamizni qıdıramız! hám keyin turmıs qızıqlı hám kewilli boladı.
Kóp waqıt paydasız ketmekte. Eger siz ádetdegi kúnińizdi analiz qılsańız, biz kóp waqtın ulıwma kereksiz yamasa hesh bolmaǵanda qálegen zatlarǵa sarplaymız.jáne bul waqtın salamatlıgıńızdı bekkemlew ushın ózińizge beriwińiz múmkin. waqıtıńızdı qadrleń hám tejeń!

II bap. Túrli jas daǵı adamlar ushın kúndelik tártip.

2. 1. Balalar hám óspirimlerdiń kún tártibi

Kúndelik tártip balanıń normal rawajlanıwına úles qosadı, salamatlıgın bekkemleydi, shıdamlılıqni tárbiyalaydı, tártip-ıntızamǵa úyrenedi. Makiyaj rejissyor

Режим	возраст
	3 – 6 лет