N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

10-mashq.
 Uyga vazifa. «Men yozgi ta’tilni qanday o‘tkazdim?» mavzusida hikoya
yozing. Undagi so‘z birikmalarini izohlang.
GAP BO‘LAKLARI BO‘YICHA
O‘TILGANLARNI ÒAKRORLASH
1-topshiriq.
Gap bo‘laklari va ularning qanday turlarga bo‘linishi haqida
gapiring.
2-topshiriq.
 Gapning muhim belgisi nima ekanligini ayting. Gap tuzilishida
kesimning o‘rni haqida fikr yuriting.
11-mashq.
Matnni o‘qing, kesimlarni aniqlab, kesimlik shakllarini izohlang.
Amir sog‘ayib, o‘z vazifalarini o‘tashga kirishgandan so‘ng barcha tabiblarga
mukofotlar berdi. Shunda Ibn Sino bilan Buxoro amiri Nuh ibn Mansur
o‘rtasida shunday muloqot bo‘lib o‘tdi:
— Siz, — dedi amir, — bizga yaxshi xizmat qildingiz. Buning evaziga
qanday mukofot istaysiz? Agar xohlasangiz, Buxoroyi sharif yaqinidagi
qishloqlardan ko‘nglingiz tilaganini sizga in’om etaylik. Yoki shaharda ko‘rkam
bir imorat qurib beraylik. Agar oltin-kumush desangiz, bo‘yingizga barobar
sochamiz.
— Amir hazratlarining marhamatlaridan benihoya minnatdorman, —
dedi yosh tabib. – Sizdan bir o‘tinchim bor. Yashamoqqa tayin joyim bor,
qilgan mehnatim evaziga kunim o‘tib turibdi. Bo‘yim barobar oltin-kumush

---

10
menga ortiqchadir, ammo, agar bir xazinangizdan to‘la foydalanishga ruxsat
bo‘lsa, bu men uchun katta mukofot bo‘lardi.
— Qaysi biridan? — qiziqib so‘radi amir.
— Kutubxonadan, — dedi Ibn Sino.
(A.Qayumov)
12-mashq.
Matnni o‘qing, gaplarning egalarini aniqlang. Ega bilan undalmaning
o‘xshash va farqli tomonlarini ayting.
Bir kuni yozuvchilar do‘konida Abdulla Qodiriyni uchratdim.
— Zarifaxon, asal bermoqdalar, lekin menga kerak emas, bog‘imda asalari
bor. Menga tegishli asalni siz oling,— dedilar.
Abdulla Qodiriy 20-yillardayoq xalq o‘rtasida mashhur bo‘lgan yozuvchi
edi. U Oybekni astoydil hurmat qilar, shu tufayli o‘z nasibasini bizga in’om
etmoqchi bo‘lgan edi. (Z. Saidnosirova)