N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

 
XIV.5. Taxminan isitilgan neft va neft mahsulotlarinihaydash 
 (issiq haydash) 
Qovushqoqligi yuqori va yuqori haroratda qotuvchi neft va uning 
mahsulotlarini taxminan isitib quvurlar orqali haydash ko`p qo`llaniladigan 
usullardan biri hisoblanadi. Buni “issiq haydash” deyiladi. Buda neft yoki uning 
mahsulotlari quvurning bo`sh punktida kompressor va nasos yordamida magistral 
quvurga haydaladi. Magistral quvur trassasi uzunligini har 25-100 km.gacha bo’lsa 
mahsulot soviydi va qaytadan isitish uchun issiqlik stantsiyalari ishlatiladi. Quyidagi 

---

204 
chizmada issiq haydash (issiq quvur) ning texnologik chizmasi kiritilgan
 
(XIV.2-
rasm).
XIV.2-rasm. Issiq magistral quvurining texnologik chizmasi: 
1–quvuri; 2–rezervuar saroyi; 3–nasos, 4–qo`shimcha isituvchi;5–asosiy nasos; 6–oraliq issiqlik 
stantsiyalari; 8–9–issiqlik stantsiyasi; 10–11–oraliq issiqlik stantsiyasi; 12–neftni qayta ishlash 
zavodining xom ashyo saroyi. 
 
Issiq haydashning texnologik jarayoni quyidagicha. Neft kon issiq quvur (1) 
orqali bosh haydovchi stantsiyaning rezervuarlar saroyiga uzatiladi (2). 
Rezervuarlarda qizdirilib, qo`shimcha isituvchi jihozga (4) beriladi. U yerdan neft 
oqimi quvurning asosiy nasosiga (5) kelib, u orqali neft magistral quvuriga haydaladi. 
Neft quvur bo`yicha harakati davomida sovib boradi va ma‘lum navbatda ishqalanish 
yo`qotishni oshishini sodir etadi. Neftni ma‘lum masofaga tashish (jo`natish) uchun 
quvur uzunligida oraliq issiqlik stantsiyalari isitiladi. Agarda neft uzoq masofaga 
haydaladigan bo`lsa, oraliq issiqlik qurilmalari quriladi (8). Bu issiqlik stantsiyasi (9) 
bilan birga bo`ladi. Texnologik chizmada yana 2 ta oraliq issiqlik stantsiyalari (10 va 
11), hamda neftni qayta ishlash zavodining xom ashyo rezervuarlar saroyi (12) ga 
keltirilgan. 
Hozirgi paytda dunyo bo`yicha 50 taga yaqin issiq magistral quvurlar mavjud 
bo`lib, ular orqali isitilgan neftlar haydalgan. Shulardan biri eng katta (uzunligi va 
diametri bo`yicha) issiq quvur “Uzen – Quybishev” quvuridir.