Shajarayi turk”da muallifning tarixnavislik mahorati.
rxohlik etgan: «Hech podshoh va amir va hech hakim va donishmand o’z tarixini o ‘zi aytg‘an emasturur. Bizning yurtimizning havosindin va ahli Xorazmning bebizoatligidin hech zamonda bo‘lmag‘an ish bo’ldi. Emdi ko‘nglingizga kelmasunkim, faqir taraf tutub yolg‘on aytg‘an bo’lg‘ayman va yo o‘zumni g ‘alat ta’rif etgan bo’lg‘ayman>> - rxohlik etgan: «Hech podshoh va amir va hech hakim va donishmand o’z tarixini o ‘zi aytg‘an emasturur. Bizning yurtimizning havosindin va ahli Xorazmning bebizoatligidin hech zamonda bo‘lmag‘an ish bo’ldi. Emdi ko‘nglingizga kelmasunkim, faqir taraf tutub yolg‘on aytg‘an bo’lg‘ayman va yo o‘zumni g ‘alat ta’rif etgan bo’lg‘ayman>>
- Ko‘rinadiki, Abulg‘ozi chuqur tarixiy bilimga ega, bu borada ni- hoyatda talabchan ijodkor. Shu sababli ham mazkur «Tarix»ni o ‘zi ya- ratgan. Tarixnavislik uchun muhim hisoblangan xolislikka qat’iy amal qilgan. Bu muallif asarlarining ilmiy qimmatini yanada oshiradi. «Shajarayi turk» asari muallif ma’lumotiga ko‘ra hijriy 1074, mi- lodiy 1663—1664-yillarda yozilgan. Asar 9 bobdan iborat. Birinchi bobda Odam Atodan Mo‘g‘ulxongacha, ikkinchi bobda Mo‘g ‘ulxon- dan Chingizxongacha bo’lgan tarix muxtasar yoritilgan. Uchinchi bob Chingizxonning hayot yo’li haqida. To‘rtinchi bob Chingizxonning uchinchi o ‘g’li Ugaday Qoon va uning avlodlari podshohligi tasviri- ga bagishlangan. Beshinchi bob ikkinchi o ‘g ‘li Chig‘atoyxon sulolasi hukmronligi bilan bog’liq hodisalar tasvirini qamrab olgan. Oltinchi bob kichik o ‘g ‘li To’lixon, ettinchi bob katta o‘g’li Jo‘jixon, sakkizin- chi bob Jo‘jixonning o ‘g’li Shaybonxon avlodlari haqida. To‘qqizinchi bob esa Shaybonxon avlodidan Xorazmda podshohlik qilganlar zikriga bagishlangan.
Foydalanilgan adabiyot: - “O`zbek adabiyoti tarixi” ikkinchi kitob.
V.A. Abdullayev.”O`qituvchi” nashriyoti Toshkent. 1967-yil
Do'stlaringiz bilan baham: |
