Namangan davlat universiteti iqtisodiyot kafedrasi

12.13-jadval Boshqa individual indekslarni hisoblashda olinadigan maksimal va minimal

darajalar

Ko’rsatgichlar	Darajalar		O’zbekiston bo’yicha (PROON) 1999 yil
	maksimal	minimal		daraja	indeks
1. Ko’riladigan umr uzoqligi, yil	85	25		68,7	0,730
2. Katta yoshdagilarni savodxonligi darajasi, %	100,0	0,0		88,5	0,885
3. O’quvchilarning yalpi ko’rsatkichi, %	100,0	0,0		76,0	0,760
4. Jon boshiga YaIM, RRR $	40300	100		2251	0,520

PROON ma’lumotlari (milliy statistika ma’lumotlaridan biroz farq qiladi.) asosida 1999 yilda O’zbekiston bo’yicha

ITI=1/3•0,930+(2/3•0,885+1/3•0,760):3+1/3•0,520=0,648

PROON ning bu hisoblashlari muhim (hisoblash metodologiyasi o’zgarib turadi), ammo inson kapitali qiymatini hisoblash imkonini bermaydi. Shuni e’tiborga olib, Jahon bankining J.Dixon and K.Hamilton boshchiligidagi ishchi guruhi boshqa metodologiyani ishlab chiqdi va jahon bo’yicha 1997 yilda 1994 yil ma’lumotlari asosida 92 mamlakat va 2000 yilda 1997 yil ma’lumotlari asosida 110 mamlakat bo’yicha yagona (standart) metodologiya asosida inson kapitali qiymati va milliy boylik hajmini hisoblashdi. Yagona metodologiyada inson kapitalining qiymati quyidagicha hioblangan: qishloq xo’jaligidan tashqari yaratilgan YaIM; qishloq xo’jaligidan olingan daromad; foydali qazilmalardan olingan renta; qayta tiklanadigan kapital amortizatsiyasi. Bunda inson kapitalining qiymati = (p1+p2-p3- p4)x25 yil.

Qishloq xo’jaligi daromadlari tarkibiga er rentasi kiritilmaydi, lekin ov, baliq ovlash va yog’och tayyorlash daromadlarini o’z ichiga oladi. Hisob – kitoblarda ko’riladigan umr uzoqliligi (yil) – 65 dan kam deb olingan va hamda bu darajadan aholining o’rtacha yoshi (yil) ayirilgan. Natija 25 yil, ammo ba’zi bir hisoblashlarda 33 yil kerak bo’lgan fikrlar ham mavjud.
Jahon banki ekspertlarining inson kapitali qiymatini hisoblash metodologiyasining ba’zi bir jihatlariga tanqidiy qarovchi iqtisodchilar yo’q emas.

• 
  Milliy boylik
  
• 
  Tabiiy boylik
  
• 
  Inson kapitali
  
• 
  Nomoddiy boylik
  
• 
  Shaxsiy mulk
  
• 
  Xususiy mulk
  
• 
  Monetar oltin
  
• 
  Moliyaviy majburiyat
  
• 
  Transfert kapital
  
• 
  Aylanma kapital
  
• 
  Amortizatsiya
  
• 
  Joriy baho
  
• 
  qoldiq baho