Namangan davlat universiteti n. Sotvoldiyev agrosanoat majmuasi iqtisodiyoti
mahsulotlari uchun raqobatda yaxshi pozitsiyalarni yaratishi va ular uchun eng samarali bozor talabini vujudga keltirishi mumkin
|
сотволдиев н. агросаноат мажмуаси иктисодиёти умк
92
mahsulotlari uchun raqobatda yaxshi pozitsiyalarni yaratishi va ular uchun eng samarali bozor talabini vujudga keltirishi mumkin. 14.3. Qishloq xo’jaligi marketingi strategiyasini tuzish Tadqiqotlarni olib borish natijasida marketologlar maqsadli bozor rivojlanishi prognozlarini, qishloq xo’jaligi fermeri va shirkatning unda harakat qilish maqsadi, srategiyasi va taktikasini, uning tovar, narx, sotish siyosati hamda sotishni rag’batlantirish va reklama tadbirlari o’tkazish siyosatisotishni o’z ichiga olgan qishloq xo’jaligi fermeri va shirkatlarining ishlab chiqarish – sotish faoliyatining strategik, taktik va operativ rejalarini tuzib chiqishadi. Muqobil strategiyani ishlab chiqish qishloqda tadbirkorlikning samarali bo’lishini belgilab beradi. Marketing bozor strategiyalarining turli xil variantlarini taklif etadi: global va umumiy – talab holati va darajasi, bozorni qamrash me’yori, bozor ulishi, tovar va bozorning yangiligiga ko’ra. Marketing dasturlari marketing faoliyatida juda ham muhim o’rinni egallaydi, qishloq xo’jaligi fermerining bozordagi o’rni qandaydir ma’noda ana shu dasturlarning sifatli ishlab chiqilishi va samarali amalga oshirilishiga bog’liq. Tovar siyosati qishloq xo’jaligi fermerining raqobatdagi pozitsiyasini oshirishga qaratilgan “Agriculture mix” kompleksining tarkibiy qismi bo’lgan maxsus marketing dasturini ifodalaydi. Bunda bu siyosat chiqarilayotgan qishloq xo’jaligi mahsulotlarining iste’mol xususiyatlarini, ularning yangi turlarini ishlab chiqish va raqobatdoshligini oshirish, qishloq xo’jaligi mahsulotlarining hayotiy tsiklini uzaytirish va ularning assortimentini optimallashtirishga qaratiladi. Bu choralar tanlangan bozor segmentidan qishloq xo’jaligi mahsulotlarining sifat tasniflari va xususiyatlarini iste’molchilarning aniq talablari darajasiga yetkazish va uning samarali sotilishini ta’minlashni ko’zda tutadi. Narx siyosati qishloq xo’jaligi fermeri va shirkatining bozorda uzoq muddatli harakatidagi narx strategiyasini va qishloq xo’jaligi mahsulotlarining har bir guruh va turiga hamda bozorning aniq bir segmentiga nisbatan qisqa muddatli narx taktikasini aniqlashni bildiradi. Narx siyosati tovar narxini o’zgartirib, raqobatbardoshligini oshirishga imkoniyat yaratadi (bozor munosabatlari sharoitida savdo faoliyatini olib borish talab qilinganidek) va bozor talablaridan va boshqa omillar asosida narx belgilashni taminlaydi. Odatda, narx siyosati bir necha bozor strategiyalarini o’z ichiga oladi: “bozorga yorib kirish” siyosati (penetration policy), “qaymog’ini olish” siyosati (skimming policy), differentsiyalangan, diskrinimatsiyalovchi, raqobatbordosh, obro’li narxlar va boshqa turdagi narxlar, chegirma va narxli imtiyozlar siyosati va b. Narx siyosati, shuningdek, taqribiy miqdorda ifodalangan, belgilanadigan narx darajasini aniqlash metodologiyasi va shartnoma narxini hisoblash va qayd qilish metodikasini o’z ichiga oladi. Sotish siyosati qishloq xo’jaligi mahsulotlarini to’g’ridan – to’g’ri va bilvosita usillar orqali sotish kanallarini vujudga keltirishni nazarda tutadi. To’g’ridan – to’g’ri usul sotish filiallari, omborlar, stantsiya va texnik xizmat ko’rsatish markazlarning bevosita ishlab chiqaruvchi qishloq xo’jaligi fermeri va shirkat xo’jaligi tomonidan tashkil qilinishini ko’rsatadi, ya’ni o’zining sotish tizimi orqali. Bilvosita usul savdoning mustaqil vositachilar orqali amalga oshirilishini bildiradi. Qishloq xo’jaligi femeri intensiv, selektiv va “esklyuziv”sotish sistemalaridan foydalanish, nolinchi yoki ko’p darajali sotish tarmoqlarini yaratish, sotishning vertikal va gorizantal strukturalarini aniqlashi mumkin. CHakana, ulgirji va tashqi savdo sotish sistemalarini ishlab chiqish ham qishloq xo’jaligi fermerining sotish siyosatiga kiradi. 93 Kommunikatsion siyosat qishloq xo’jaligi mahsulotlarining bozorga olib kirilishiga qaratilgan tadbirlar kompleksini rejalashtirish va amalga oshirishni anglatadi. Bu sohada turli xil reklama ko’rinishlaridan foydalaniladi, jamoatchilik bilan aloqalar o’rnatiladi, sotishni rag’batlantirish, sotishdan oldingi va keyingi xizmat ko’rsatish hamda zamonaviy savdo markasi, ya’ni “brend”lardan foydalanadi. Marketing – qishloq xo’jaligi fermeri va shirkat xo’jaligi boshqaruv faoliyatining yaxlit kontseptsiyasi bo’lib, umumiy printsiplar va funktsiyalar bilan xarakterlanadi va qishloq xo’jaligi fermerining ishlab chiqarishi va sotishni tashkil qilishi iste’molchilarning talablarini qondirishga yo’naltirilgan. Ammo, qishloq xo’jaligi fermerini boshqarishning marketing kontseptsiyasini qo’llash sohasi va ob’ektiga qarab marketingning turli xil ko’rinishlari ko’rsatiladi. Rivojlanish xususiyati va yondashuvlaridan kelib chiqib, uning “menejeristik”, “bixevioristik”, “integrallangan”, “innovatsion”, marketingni kontseptsiyasi to’g’ridan– to’g’ri, strategik, ekologik va ijtimoiy marketing turlari mavjud. Qishloq xo’jaligi mahsulotlariga bo’lgan talabning xususiyatlariga qarab quydagi marketing turlari mavjud: - konversion – negativ, manfiy talabni ijobiyga aylantiradi; - kreativ –bozorda ma’lum vaqtda muayyan tovarga talab yo’q bo’lsa, talabni yaratadi; - rag’batlantiruvchi – past darajadagi talabni oshiradi; - remarketing – susayayotgan talabni jonlantiradi; - sinxromarketing – o’zgarib tiruvchi talabni barqarorlashtiradi; - qo’llab – quvvatlovchi – optimal talab saqlanishini ta’minlaydi; - demarketing – ochiqcha yuqori talabni pasaytiradi. Marketing taklif qilinayotgan tovar va xizmatlarning ko’rinishlariga qarab bir qancha turlarga bo’linadi. Xususan, marketing o’zining shaxsiy xususiyatlariga ega bo’lgan iste’mol tovarlari marketingi, qishloq xo’jaligi mahsulotlari marketingi, bank va moliya marketingi, savdo – sotiq marketingi, turistik biznes marketingi, ilmiy – texnikaviy marketing, g’oyalar marketingi va boshqa turlarga bo’linadi. Tashkilot va qishloq xo’jaligi fermeri va shirkatining turiga, tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanadigan sub’ektga qarab quyidagi qishloq xo’jaligi marketing turlari mavjud: notijorat va tijorat tashkilotlar marketingi, qishloq xo’jaligi kichik biznes marketingi, saylov oldi kompaniyalar, alohida shaxslar marketingi va boshqalar. Download Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling