Namangan davlat universiteti n. Sotvoldiyev biznesni tadqiq etish

Biznesni tadqiq etish usullari 
138 
operatsiyalarining baholari. 
5. Moliyaviy ko’rsatkichlarga esa quyidagilar kiradi: 
• korxona (firma)ning foydasi, foyda balansi tahlili; 
• rentabellik darajasi; 
- qimmatbaho qog’ozlar emissiyasi; 
• korxonaning aktsiyalari kursini tahlil qilish ko’rsatkichlari; 
• inflyatsiya darajasi va muomaladagi pul massasi; 
• valyuta kursi va bank depozitlari; 
• ssuda foizi. 
Korxonaning foydasi ustida to’xtalib o’taylik. Bozor iqtisodiyoti ishlab chiqarishni 
boshqarish jarayonida iqtisodiy dastaqlardan keng ko’lamda foydalanishni taqozo qiladi. 
Ular jumlasiga foyda, sof daromad, baho rentabellik darajasi, kredit foiz stavkalari kiradi. 
Ularning ichida foyda ko’rsatkichi korxona xo’jalik faoliyatining belgilovchi sifat 
ko’rsatkichlaridan eng muhimidir.Misol, «Zebonur» ochiq turdagi xissadorlik jamiyati 
respublikamizning barcha iste’molchilari uchun tanish bo’lgan firma. Firmaning asosiy 
faoliyati erkaqlar va ayollar uchun kastyum shimlar tikishdan iborat. 
 
8.4. Turli xil bozorlar kon’yunkturasini tadqiq qilishning o’ziga xos xususiyatlari 
Marketing tadqiqotlarida bozor kon’yunkturasini istiqbollash o’ziga xos tamoyillarga 
asoslanadi, bular quyidagilardan iboratdir: 
 
komplekslik tamoyili marketing tadqiqotlarida bozorni har tomonlama tahlil va 
istiqbollashni anglatadi; 
 
muntazam yondashish tamoyili asosida amaliy jihatdan kompleks istiqbollashni 
amalga oshirish imnonini beradigan usul va iqtisodiy matematik modellarni yaratish yotadi; 
 
istiqbollashning uzluksizlik tamoyili, bu bozor kon’yukturasining xususiyatlaridan 
kelib chiqadi va u doimiy ravishda hisoblaladi. Uzluksizlik tamoyilining mohiyati shundan 
iboratki, istiqbollash firmaning operativ, oylik, kvartal, yarim yillik, yillik va kelajakdagi 
rejalari orasida to’g’ridan-to’g’ri aloqa bo’lishi taqozo qilinadi; 
 
istiqbollashniig muqobillilik tamoyili, turli yo’nalishlar bo’yicha turli xil o’zapo 
aloqadorlik va strukturali nisbatlar, bozor kon’yukturasi imkoniyatlari bilan bog’liqdir; 
 
istiqbollashning ehtimollilik xarakteri, tasodifiy jarayonlarning mavjudligini hamda 
istiqbollashtiriladigan jarayonlarning miqdor jihatidan bir turligi va barqarorligini 
saqlashdagi farqlarni aks ettiradi, muqobillilik esa bozor kon’yukturasini tahlil qilishning 
sifat jihatdan turli xil variantlari,imkoniyatlari haqidagi taxminlardan kelib chiqadi. 
Marketing faoliyatida bozorni tadqiq qilish va istiqbollash usullarini 4 ta katta sinfga 
bo’lishimiz mumkin.