Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

I. Oilaning shaxsni shakllantirishdagi o‘rni. Oila har inson uchun 
muqaddas maskan sanaladi. Uning muqaddasligi bu maskanda shaxsning har 
tomonlama kamol topishi uchun zarur bo‘lgan omil va sharoitlarning mavjudligi, 
shuningdek, oilaga xos bo‘lgan psixologik iqlimni boshqa biror bir ijtimoiy 
muhitda topib bo‘lmasligi bilan belgilanadi.
Oila – kishilarning nikoh yoki qon-qarindoshlik rishtalari, umumiy 
turmush tarzi, axloqiy mas’uliyat hamda o‘zaro yordamga asoslanuvchi 
kichik guruhi. 
Bir-birlari bilan qon-qarindoshlik rishtalari bilan bog‘langanligi oila 
a’zolarining doimo o‘zaro yordamga tayyor turishlari, sulola sha’ni, or-nomusi va 
obro‘sini birgalikda himoya qilishlariga imkon beradi. Oilaning yana bir ustuvor 
jihati – uning shaxsda ma’naviy-axloqiy, jismoniy, aqliy, estetik va mehnat 
sifatlarini tarbiyalash imkoniyatiga egaligi bilan bog‘liq.
Zero, “oila bola uchun eng asosiy tarbiya muhiti bo‘lib, bu muhitda shaxs 
kamoloti uchun muhim hisoblangan xulq-atvor, iroda, xarakter va dunyoqarash 
shakllanadi. Bola oila timsolida jamiyatning ijtimoiy-ma’naviy qiyofasini ko‘radi, 
jamiyat talablari mohiyatini ilk bora shu kichik jamoa orasida, oilaviy 
munosabatlarni tashkil etish jarayonida anglaydi”
112
.
Farzand tarbiyasini tashkil etishda oila qanchalik imkoniyatga ega bo‘lmasin 
uning bu boradagi faoliyatida muvaffaqiyat ta’lim muassasalari tomonidan 
ko‘rsatilayotgan amaliy-metodik yordam bilan ham bog‘liqdir. Chunki, ta’lim 
muassasasi o‘qitish va tarbiya ishlarini tashkil etish yuzasidan boy ilmiy-nazariy va 
metodik ta’minotga, shuningdek, mazkur jarayonni pedagogik jihatdan to‘g‘ri 
tashkil etilishiga mas’ul bo‘lgan malakali mutaxassislarga ega. Oila va ta’lim 
muassasalari o‘rtasida u yoki bu yo‘nalishlarda pedagogik faoliyatni olib borishda 
o‘zaro hamkorlikka erishilishi yosh avlodni har tomonlama komil shaxs bo‘lib 
tarbiyalash uchun zarur bo‘lgan sharoitni yaratadi. 
112
Педагогика назарияси ва тарихи. 1-қисм. Педагогика назарияси / Дарслик. М.Х.Тохтаходжаева ва б. Проф. 
М.Х.Тохтаходжаеванинг умумий таҳр.остида. – Т.: “Moliya-iqtisod”, 2007. – 196-бет. 

---

153
Ilmiy-pedagogik, psixologik, fiziologik hamda falsafiy asarlarning tahlili 
shuni ko‘rsatdiki, oila bola uchun eng asosiy tarbiya muhiti bo‘lib, bu muhitda 
shaxs kamoloti uchun muhim hisoblangan xulq-atvor, iroda, xarakter va 
dunyoqarash shakllanadi. Bola oila timsolida jamiyatning ijtimoiy-ma’naviy 
qiyofasini ko‘radi, jamiyat talablari mohiyatini ilk bora shu kichik jamoa orasida, 
oilaviy munosabatlarni tashkil etish jarayonida anglaydi.