Namangan davlat universiteti xusanboyeva fotima rustsmjon qizi

17 – jadval. Quyosh suv isitgichlarning taxminiy narxlari, AQSH dollari. Unumdorligi, l	Kollektorning maydoni,m2
Narxi, AQSH dollarida
100	1,5	1000
200	3,0	1350
300	4,5	1900
450	6,0	2400

3.2. Quyosh batareyalari va ularni tayyorlash,samaradorligini
oshirish
Quyosh elementlarining ishlash printsipi.Hozirgi zamon muammolaridan biri
juda katta miqdordagi quyoshradiatsiyasi energiyasidan maksimal foydalanish
masalasidir. Quyoshradiatsiyasining qisqa to`lqinli qismi asosan yer
atmosferasida yutilib qoladi ,yersirtiga esa uzun to`lqinli qismi yetib
keladi.Quyosh energiyasidan foydalanishning juda ham ko`p usullari mavjud
bo`libbulardan eng effektivrog`i nurlanish energiyasini boshqa turdagi
energiyagaaylantirishda foydali ish koeffitsenti eng katta bo`lgan qurilma yarim
o`tkazgichliquyosh batareyasi hisoblanadi.Yarim o`tkazgichli fotoelementlarni
quyosh batareyasi sifatida ishlatishdaquyoshdan kelayotgan radiatsiyaning
spektral sostavini bilish masalaning asosiytamonlaridan biri hisoblanadi.Shuning
22
uchun quyosh batareyasini tayyorlashdaquyosh spektrining qaysi qismlaridan
foydalanish mumkinligini ko`rsatuvchi yarimo`tkazgichning optik
hususiyatlarini va quyosh energiyasini elektr energiyasigaeffektiv aylantirib bera
olishligini harakterlovchi elektr hususiyatlarini bilganholda, yarim o`tkazgich
materialni tanlab olish zarurdir. Yarim o`tkazgichningbunday hususiyatlariga
tasir qiluvchi parametrlaridan biri man qilingan zonaningkengligi Egni bilish
kerak.Ma`lumki, elektron teshik juftini hosil qilish uchun energiyasi Eg ga
tengyoki undan katta bo`lgan foton yutilishi kerak, ya`ni:
hv ≥ Eg
bunda Eg dan kichik bo`lgan energiyali fotonlar valent zonasidan o`tkazuvchlik
zonasiga elektron chiqara olmaydi. Bu hodisaga qaraganda Eg kichik bo`lgan
yarimo`tkazgich tanlab olish maqsadga muvofiq emasdek ko`rinadi.
Egkichiklashaborsa, fotonning ortiqcha energiyasi issiqlikka aylanishi natijasida
effektivlikkamaya boradi. Agar Eg katta bo`lgan yarim o`tkazgich tanlab
oladigan bo`lsak,yutilayotgan fotonlarning aktivligi kamaya boradi va yana
nurlanish spektrining birqismi bekorga sarf qilinadi.Quyosh batareyasidagi qisqa
ulanish tokini