Namangan Davlat universiteti Yuridika Fa'kulteti Yurisprudensiya yo'nalishi kechki ta'lim shakli K. Yu. Du-20 guruh talabasi Abdumuhammadov Sardorbekning tayyorlagan taqdimoti

Prokuroming fuqarolik protsessida ishtirok etish shakllari

• Prokurorning boshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun ariza bilan sudga murojaat etishi hamda boshqa shaxslar tashabbusi bilan qo‘zg‘atilgan ishni ko'rishda boshidan ishtirok etishi uning birinchi instansiya sudida ishtirok etish shakli sifatida e'tirof etiladi. Prokurorboshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun ariza bilan sudga murojaat qilgan taqdirda, da'vo arizasi uchun davlat bojini to'lashdan ozod qilinadi, da’vogaming roziligi bilan o‘zi arz qilgan talablarning asosini yoki predmetini o‘zgartirish, da’vo talablarining miqdorini ko‘paytirish yoxud kamaytirish, o ‘z arizasidan voz kechish kabi huquqqa ega bo‘ladi.
• Prokuror fiiqarolik protsessining ikkinchi shaklida, ya'ni boshqa shaxslar tashabbusi bilan qo‘zg‘atilgan ishni ko'rishda fikr berish maqsadida boshidan ishtirok etgan taqdirda esa, da'vodan voz kechish, da'vo talablarining asosi yoki predmetini o‘zgartirish, da'vo talablarining miqdorini ko‘paytirish yoxud kamaytirish kabi huquqlardan foydalana olmaydi

Prokuror birinchi instansiya sudlarida quyidagi ikki shaklda ishtirok etadi:

• boshqa shaxslarning huquqlarini va qonun bilan qo'riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun ariza bilan sudga murojaat etish;
• boshqa shaxslar tashabbusi bilan qo‘zg‘atilgan ishni ko‘rishda boshidan ishtirok etish (FPKning 46-moddasi, birinchi qismi).

Prokurorlar qaysi shaklda ishtirok etishidan qat'i nazar, FPKning 34-moddasida nazarda tutilgan protsessual huquqlardan, ya'ni ish materiallari bilan tanishish, ulardan ko'chirmalar olish, nusxalar ko'chirish, rad etish to‘g‘risida arz qilish, dalillar taqdim etish, dalillarni tekshirishda ishtirok etish, ishda ishtirok etuvchi boshqa shaxslarga va odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashayotgan shaxslarga savollar berish, arz qilish, iltimosnomalar taqdim etish, sudga og‘zaki va yozma tushuntirishlar berish, ishni sudda ko‘rish davomida tug'iladigan hamma masalalar bo'yicha o‘zlarining vajlarini bayon qilish, boshqa shaxslarning arzlari, iltimosnomalari, vajlariga qarshi e’tirozlar bildirish, sudning hal qiluv qarori, ajrimi, qarori va buyrug‘i ustidan shikoyat qilish, sud chiqargan hal qiluv qarori, ajrimi, qarori va buyruqning majburiy ijrosini talab qilish, sud ijrochisining harakatlari vaqtida hozir bo‘lish va o‘z huquqlarini amalga oshirish huquqiga ega bo‘ladi.

• Prokurorlar qaysi shaklda ishtirok etishidan qat'i nazar, FPKning 34-moddasida nazarda tutilgan protsessual huquqlardan, ya'ni ish materiallari bilan tanishish, ulardan ko'chirmalar olish, nusxalar ko'chirish, rad etish to‘g‘risida arz qilish, dalillar taqdim etish, dalillarni tekshirishda ishtirok etish, ishda ishtirok etuvchi boshqa shaxslarga va odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashayotgan shaxslarga savollar berish, arz qilish, iltimosnomalar taqdim etish, sudga og‘zaki va yozma tushuntirishlar berish, ishni sudda ko‘rish davomida tug'iladigan hamma masalalar bo'yicha o‘zlarining vajlarini bayon qilish, boshqa shaxslarning arzlari, iltimosnomalari, vajlariga qarshi e’tirozlar bildirish, sudning hal qiluv qarori, ajrimi, qarori va buyrug‘i ustidan shikoyat qilish, sud chiqargan hal qiluv qarori, ajrimi, qarori va buyruqning majburiy ijrosini talab qilish, sud ijrochisining harakatlari vaqtida hozir bo‘lish va o‘z huquqlarini amalga oshirish huquqiga ega bo‘ladi.