Namangan muhandislik-qurilish instituti «informatika va at» kafedrasi

Bir naychali manometr (kosali manometr). Bir naychali manometr U- simon 
manometrni bir turi bo‘lib, (4-rasm) birinchi naycha o‘rnida keng idish (kosa) ishlatiladi. 
Xuddi U- simon manometr singari ortiqcha bosim hisobiga kosadagi suyuqlik sathi h1-ga 
pasayib, naychadagi sath h2 –ga oshadi. Bir naychali manometr uchun quyidagi tenglamalar 
o‘rinlidir:
2-rasm. Bir naychali manometr. 
h
1
*F=h
2
*f , (6) 
bundan
2
1
* h
F
f
h

.
(7) 
Manometrdagi suyuqlikni haqiqiy balandligi Н 
2
2
2
2
1
*
1
*
h
F
f
h
F
f
h
h
h
H





 





(8) 
ga teng, unda ortiqcha bosim 
2
1
gh
F
f
P
OPT






 

. (9) 
Agar kosa ustida suyuqlik bo‘lsa, unda Р
орт 
= (ρ - ρ
1
)*g*h
2 
(10) 

---

17 
Aniqlikni oshirish uchun 
f/F ≤ 1/400  (11) 
olinadi.
Unda 
1
h
- ni e’tiborga olmasa ham bo‘ladi 
Р
орт 
= ρ*g*h
2
(12) 
Amalda bunday manometrlar 0.156 MPa (2 kGk/sm
2
) dan oshmaydigan 
bosimlarni o‘lchashda ishlatiladi. 
Mikromanometrlar. 
Juda kichik bosimlarni o‘lchash uchun og‘ma naychali 
mikromanometrlar ishlatiladi (3 - rasm). 
3-rasm Mikromanometr 
Naycha 
og‘ma 
vaziyatda 
bo‘lgani 
sababli 
o‘lchanayotgan 
bosimni 
muvofiqlashtiradigan suyuqlik ustuni uzunligi quyidagi formula bilan ifodalanadi: 

sin

l
h
(13) 
yoki 

sin
*
l
h

(14) 
Bu asboblar 160-1000 Pa chegaradagi bosimlarni o‘lchashda ishlatiladi, ularni xatosi 

 % dan oshmaydi. Yuqorida keltirilgan prinsipda ishlaydigan qalqovichli, qo‘ng‘iroqli va 
halqali manometrlar ham uchraydi