Namangan muhandislik-qurilish instituti «informatika va at» kafedrasi

Suyuqlikli manometrik termometrlarning termoballon, kapillyar trubka va 
termometrik prujinadan iborat termometrik sistemasi (germetik hajmi), agar o‘lchanadigan 
xaroratni
– 40 …+200° С bo‘lsa, metil spirt bilan, 
– 40 …+400° С bo‘lsa, ksilol bilan va 
–30…+600°С bo‘lsa, simob bilan to‘ldiriladi. Suyukliklarning siqiluvchanligi amalda 
nolga teng bo‘lganligi uchun suyuqlikli termometrlarning o‘lchov aniqligiga tashqi bosim 
o‘zgarishi ta’sir qilmaydi. o‘lchov shkalasi bir tekis bo‘ladi. 

---

9 
Kondensatsion (tez bug‘lanuvchi suyuqlikli) manometrik termo-metrlar yordamida 
0 ... 200° S gacha bo‘lgan xaroratni o‘lchash mumkin. Bunday termometrlarning 
termometrik sistemasi metil xlorid, etil xlorid, atseton, benzol kabi tez bug‘lanuvchi suyuq 
moddalar bilan to‘ldiriladi. 
Termoballondagi to‘yingan bug‘ hajmining o‘zgarishi xaroratni o‘zgarishi bilan 
to‘g‘ri chiziqli funksiya bo‘yicha bog‘lanmasligi sababli bunday termometrlarning shkalasi 
bir tekis bo‘lmaydi. 
Manometrik termometrlar GOST 13417–67 bo‘yicha ikki turda tayyorlanadi: 
ko‘rsatuvchi (strelkali) va yozib oluvchi. 
Ko‘rsatuvchi manometrik termometrlarning elektr kontaktlilari ham ishlab 
chikariladi. Bu termometrlar ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda issiklik jarayonlarini 
signallashtirish, avtomatlashtirish va xavfli vaziyatlarni oldini olish uchun keng qo‘llaniladi. 
Yozib oladigan manometrik termometrlar soat mexanizmi yoki kichik sinxron 
elektrik yuritmalar bilan birga ishlab chiqariladi. Bu yuritmalar xaroratni yoziladigan 
qog‘oz lentani bir xil tezlikda surib turish uchun xizmat qiladi. 
Termometrik sistemasi gaz va suyuklik bilan to‘ldirilgan termometrlarning o‘lchov 
aniqligi 1; 1,6; 2,5; simob bilan to‘ldirilgan termometrlarning o‘lchov aniqligi 0,6; 1; 1,6 va 
kondensatsion termometrlarning o‘lchov aniqligi 1; 1,6; 2,5; 4.