Namangan muhandislik-qurilish instituti "menejment" kafedrasi r. Ismatov, O. Ahmedov

 
11.8. O’lchovlar va og’irliklar bo’yicha xalqaro tashkilot. 
 
Maxsulot sifatini tekshirish va nazorat qilish, metrologik laborotoriyalarni akkreditatsiya 
qilish milliy o’lchash tizimlariga asolangan xarakatlar bilan bog’liqdir. Maxsulotni standart 
talablariga muvofiqligini baщolashda turli xil parametrlar, ya’ni maxsulotning o’z 
tavsifnomalaridan tortib uni saqlash, tashish va foydalanishdagi tashqi ta’sir parametrlarini 
ыlchash amalga oshiriladi. Majburiy talablarga tovarning muvofiqligini belgilovchi 
sertifikatlashtirish sinovlarida ыlchashlarning metodikasi va amaliyoti natijalarning 
taqqoslanishiga ta’sir etadi va bu xolat sertifikatni tan olish bilan bog’liqdir. Bunda agar 
maxsulotni sertifikatlashtirishning va sinov natijalarining taqqoslanuvchanligining zarur sharti 
bыlgan ыlchashlarning yagonaligi ta’minlansa, metrologiya xalqaro savdo manfaatlarini 
ta’minlagan bыladi. Ushbu vazifa metrologiya bo’yicha xalqaro tashkilotlarning asosiy vazifasi 
щisoblanadi. Metrologiya bыyicha xalqaro tashkilotlarning say-xarakatlari tufayli dunyoning 
kupchilik mamlakatlarida fizik kattaliklarning xalqaro birlik tizimi (SI) qabul qilingan. Bundan 
tashqari taqqoslama atamalar amal qilmoqda, ыlchov vositalarining metrologik tavsifnomalarini 
normalashtirish, ыlchash vositalarini sertifikatlashtirish, seriyali maxsulotlarni ishlab 
chiqarishdan oldin ыlchash vositalarini sinash bыyicha tavsifnomalar qabul qilingan. 
Metrologiya bыyicha xalqaro tashkilotlar ISO va MEK tashkilotlari bilan yaqindan xamkorlik 
qiladi. Yirik xalkaro metrologiya tashkilotlariga ulchovlar va og’irliklar bo’yicha xalqaro 
tashkilot (MOMV) va konunchilik metrologiyasi buyicha xalkaro komitet (MOZM) 
xisoblanadi. 
 
11.9.Metrologiya soxasida konunlashtiruvchi xalkaro tashkilot (MOZM). 
 
Xalkaro mikyosda metrologiya soxasida konunlashtiruvchi xalkaro ashkilot xam 
mavjuddir. Uni kiskartirilgan xolda MOZM (Mejdunarodnaya organizatsiya zakonadatelьnoy 
metrologii) deb ataladi.Bu tashkilotning asosiy maksadi - davlat metrologik xizmatlarni va 
boshka milliy muassasalarning faoliyatlarini xalkaro mikyosda muvofiklashtirishdir. 

---

141 
MOZM faoliyatining asosiy yunalishlari kuyidagilardan iborat:
-MOZM ga a’zo bulgan mamlakatlar uchun ulchash vositalarining uslu-oiy me’yoriy 
metrologik tavsiflarining birliligini belgilash; 
-qiyoslash uskunalarini, solishtirish usullarini, etalonlari tekshirish va attestatlashini, 
uskuna va ishchi ulchash asboblarini u gunlashtirish;
-o’zaro kulay bo’lgan birxillashtirilgan ulchash birliklarini mamlakatlar ma’kullanishini 
ta’yinlash; 
- metrologik xizmatlarning eng kulay shakillarini ishlab chikarish va ularni joriy etish 
buyicha davlvt kursatkichlarining birliligini ta’yinlash; 
- rivojlanyotgan mamlakatlarda yetrologik ta’yin etish va ularni zarur texnik vositalari 
bilan tayinlashda ilmiy-texnikaviy yordamlashish; metrologiya soxasida turli darajalarda kadrlar 
va yorlashning yagona konun-qoidalarini belgilash. 
MOZMning Oliy raxbar idorasi konun chikaruvchi Xalqaro konferentsiyasi hisoblanib, u 
xar turt yilda bir necha marta chikarildi. 
Konferentsiya tashkilotning maksad va vazifalarini belgilaydi, ishchi idora¦larining 
ma’vzularini tasdiklaydi, byudjet masalalarini muxokama kiladi.MOZMning rasmiy tili - 
frantsuz tilidir. 
MOZM ning ijroiya organi bulib konunchilik metrologiyasi buyicha xalkaro komitet 
xisoblanadi. 
Komitet va konferentsiya ishini konunchilik metrologiyasi buyicha xalkaro byuro 
muvofiklashtiradi. Byuro axborot materiallari nashr kiladi, xujjatlar fondini olib boradi, uz 
namoyish zallarida metrologiya soxasidagi yutuklarni namoyish kiladi.