Namoyish etuvchi dasturiy vositalar

9. Nazorat qiluvchi dasturlar.
Nazorat qiluvchi dasturlar–о’quv materialini о’quvchilar tomonidan qanday darajada о’zlashtirishini nazorat qilish uchun mо’ljallangan. Bunga asosan test dasturlaridan Easy Quizzy, Adestest, Mytest, Ispring va h.k. dasturlardir. Ba‘zan PDV yaratiluvchi dasturlar tarkibida ham maxsus testlashtiruvchi dasturlar mavjud bо’ladi. Masalan, Moodle, TurboSait va h.k.
Nazorat qiluvchi dasturlardan biri “easyQuizzy” bilimlarni nazorat qilish uchun elektron vositalar, ya’ni kompyuter testlarini yaratish dasturi hisoblanadi. Dastur pedagoglar uchun o‘quvchilarning bilimini nazorat qilishni ancha osonlashtiradi va ishlarni tekshirishda ularning vaqtini tejaydi, bu kiritilgan parametrlarga muvofiq bahoning avtomatik chiqarilishi hisobiga amalga oshiriladi.
Biz zamonaviy dunyoni dasturiy ta’minotsiz tasavvur qila olmaymiz. Milliy infrastrukturalar va utilitalar kompyuterga asoslangan tizimlar tomonidan nazorat qilinadi va ko’pgina elektrli mahsulotlar o’z ichiga kompyuter va nazorat dasturlarni oladi. Sanoatda ishlab chiqarish va tarqatish to’liq kompyuterlashtirilgan. Musiqa sanoati, kompyuter o’yinlari, film va televizorlarda dasturiy ta’minotdan foydalanishadi. Shu sababli dasturiy injiniring milliy va xalqaro jamiyatlar funksionalligi uchun muhimdir. Dasturiy ta’minot tizimlari mavhum va nomoddiy bo’lib ular materiallarning xususiyatlari yoki fizik qonunlar bilan chegaralanmagan. Dasturiy ta’minotning potensialiga hech qanday tabiiy cheklanuvlar yo’q.
10. Namoyish etuvchi dasturlar.
Namoyish etuvchi dasturlar о’quv materialini kо’rgazmali taqdim etish uchun hamda о’rganilayotgan qonuniyatlarni, ob'yektlarning о’zaro aloqasi vertuallashtirish va vizuallashtirish uchun mо’ljallangan. Vizuallashtirish bu tasavvurlarni haqiqiy tasvirlarini obrazlarini kо’rinarli holatda yaratishdir[3], vertuallashtirish esa (lotincha virtualis - ehtimol) - aniq mavjud bо’lmagan ma‘lum bir sharoitlarda sodir bо’lishi mukinligi hisobga olingan ob‘ektlarni kо’rinishini kompyuterli ifodalash bо’lib, bunda shu ob‘ektning barsha qirralari hisobga olinadi.
Prezentatsiya (taqdimot) – yaratilayotgan slaydlar turkumi va uni namoyish etish uchun beriladigan fayl nomi. Masalan: Prezentatsiya - Power Point dasturi ochilganda, sarlavhalar qatorida paydo bo‘lib, yaratilgan yoki yaratilayotgan taqdimotning ayni vaqtdagi nomi hisoblanadi. Bu nomni keyinchalik o‘z xohishingizga ko‘ra almashtirishingiz mumkin.
Slayd ma’lum bir o‘lchamga ega bo‘lgan muloqot varaqlaridir. Unda biror maqsadda yaratilayotgan namoyish elementlari joylanadi.Slaydlar ketma-ketligidan iborat tayyor ko‘rgazma kompyuter ekranida, videomanitorda, katta ekranda namoyish qilinadi. Ko‘rgazmani tashkil qilish – slaydlar ketma-ketligini loyixalash va jihozlar demakdir.
Eslatma sifatida shuni ta’kidlab o‘tish mumkinki, biror-bir effektni tanlashimiz bilan uning qanday ko‘rinishdagi animatsiya ekanligi darrov namoyish etiladi va belgilangan yoki aktiv slaydlar uchun qo‘llaniladi. Animatsiyalar ro‘yxatining pastki qismida joylashgan “Primenit ko vsem slaydam” tugmachasini bosish bilan tanlagan animatsiyamizni hamma slaydlar uchun qo‘llashimiz mumkin. “Prosmotr” tugmachasini bosish bilan yana bir bora slaydimizga kiritgan animatsiyani ko‘rishimiz mumkin. “Pokaz slaydov” tugmachasining vazifasi esa qilingan ishlarni namoyish etish, ya’ni katta ekranda ko‘rsatishdir. Ushbu amalni klaviaturada [Shift+F5] tugmachasi bajaradi. E’tibor beradigan bo‘lsak, oynaning pastki qismida joylashgan “Avtoprosmotr” bo‘limiga belgi qo‘yilgan holatda turibdi. Agar biz ushbu belgini olib qo‘yadigan bo‘lsak, animatsiyani tanlashimiz bilan uning qanday animatsiya ekanligi bizga namoyish etilmaydi.