Namuna olingan bo‘lsa, uning tarkibidagi kislorodning massasi

4. MODDALARNING AGREGAT HOLATLARI
4.1. IDEAL GAZ QONUNLARI. GAZLARNING MOLYAR HAJMI. HAJMIY ULUSH.
Gazlar aralashmalari bilan ishlaganda o‘rtacha molyar massa asosidagi hisoblashlar keng qo‘llaniladi:



4.28. 30 ^oC harorat va 202,65 kPa bosimda vodorod xlorid va vodorod bromid aralashmasining zichligi 4,7257 g/l. Aralashmadagi tarkibiy qismlarning massa ulushlari topilsin.
Yechish: Dastlab gazlar aralashmasining normal sharoitdagi hajmini topamiz, buning uchun Klapeyron tenglamasidan foydalanamiz:
l.
Endi 1 mol aralashmaning molyar massasini topsak:
1,8:4,7257=22,4:x; x=58,81 g/mol.
(Aralashmaning molyar massasini Mendeleev-Klapeyron tenglamasi yordamida ham topish mumkin:
g/mol).
Bu qiymat asosida har bir gazning modda miqdori va massasini o'rtacha molyar massa formulasidan foydalanib topamiz:
.
Mazkur tenglama yechilsa: v_HCl=0,5 mol; v_HBr=0,5 mol.
Gazlarning massalari:
m_HCl=0,5·36,5=18,25 g, v_HBr=0,5·81=40,5 g.
_HCl=31,06 % va _HBr=68,94 %.
4.2. REAL GAZLAR QONUNLARI
4.35. 4,48 m³ hajmli (n.sh.) 1 kmol vodorodning bosimini aniqlang. Bu qiymatni tajribada aniqlangan bosim (52,28·10⁴ Pa) bilan taqqoslang.
Yechish: Bosimni avvalo ideal gaz pV=RT formulasi yordamida hisoblaymiz: kPa.
Endi esa bosimni Van-der-Vaals tenglamasi yordamida (real gaz) aniqlaymiz. Buning uchun maxsus jadvaldan a va b qiymatlarini olamiz:
J·m³/kmol, m³/kmol.
Bu qiymatlarni Van-der-Vaals tenglamasiga qo‘ysak:
p=509,1 kPa.
Real va ideal gaz holat tenglamalari asosida hisoblangan bosimlar o‘zaro 509,1-506,6=2,5 kPa ga farqlanadi. Mazkur farq 2,5·100/509,1=0,5 % ni tashkil etadi.
Van-der-Vaals tenglamasi yordamida hisoblangan bosim tajribada aniqlanganidan 522,8-509,1=13,7 kPa ga farqlanadi, bu 13,7·100/522,8=2,61 % ni tashkil etadi.
4.39. 1 kmol metan 2026,5 kPa bosimda 1,2 m³ hajmni egallaydi. Shu gazning haroratini (a=0,228 J·m³/kmol; b=0,0428 m³/kmol) aniqlang.
Yechish: Van-der-Vaals tenglamasiga berilganlarni qo‘ysak:
T=282 K.