Namuna olingan bo‘lsa, uning tarkibidagi kislorodning massasi

8.3. MOLYAR KONSENTRATSIYA
8.56. Massa ulushi 5 %-li ortofosfat kislota eritmasini tayyorlash uchun 400 g suvga 2 M H₃PO₄ eritmasidan (=1,1 g/ml) necha ml qo‘shish kerak?
Yechish: Agar 2 M H₃PO₄ eritmasining massa ulushi topilsa, masalani

formula yordamida yechish qiyin emas. Buning uchun H₃PO₄ massasi:
m=cMV=2·98·1=196 g
va H₃PO₄ eritmasining massasi: m=1000·1,1=1100 g topiladi. Bular asosida: va m=156 g
va undan ml kelib chiqadi.
8.4. MODDALARNING ERUVCHANLIGI
Eruvchanlik (s) gazsimon, suyuq va qattiq moddalarning erigan holatga o‘tishini ko‘rsatadigan kattalik bo‘lib, berilgan haroratda 100 g erituvchida erigan moddaning grammlar soni bilan ifodalanadi. Bu qiymat eruvchanlik koeffitsienti deb ham yuritiladi. Eritmaning massasi: m=100+s, eritmaning massa ulushi: formula bilan ifodalanadi.
8.59. Bariy xloridning 25 ^oC dagi eruvchanlik koeffitsienti 37,4 g bo‘lsa, uning shu haroratda to‘yingan eritmasidagi BaCl₂ ning massa ulushi qanday bo‘ladi?
Yechish: yoki 27,2 %.
8.64. Marganets xloridning 0 ^oC da to‘yingan eritmasidagi MnCl₂ ning massa ulushi 38,8 % bo‘lsa, shu tuzning 0 ^oC dagi eruvchanlik koeffitsientini toping.
Yechish: ; s=63,4 g.
8.69. Mis (II) xloridning 20 ^oC da eruvchanlik koeffitsienti 50 g. Shu tuzning 20 ^oC da to‘yingan 50 g eritmasini tayyorlash uchun qancha tuz va qancha suv olish kerak?
Yechish: m=100+50=150 g. 150:50=50:x; x=16,67 g CuCl₂; m_suv,67=33,33 g H₂O.
8.73. 10 ^oC da 100 g suvda 40,8 g, 60 ^oC da 139,5 g CH₃COONa eriydi. Shu moddaning 60 ^oC da to‘yingan 200 g eritmasini 10 ^oC gacha sovitganda necha gramm cho‘kma tushadi?
Yechish: Eritmalarning 10 va 60 ^oC haroratlardagi massalari: m₁₀=100+40,8=140,8 g. m₆₀=100+139,5=239,5 g. 60 ^oC da to‘yingan 239,5 g eritmani 10 ^oC gacha sovitganda tushadigan cho‘kmaning massasi: m=239,5-140,8=98,7 g.
Bundan: 239,5:98,7=200:x; x=82,42 g cho‘kma tushishi topiladi.
8.77. Kumush nitratning 60 ^oC da to‘yingan eritmasi 81,79 %-li bo‘ladi. Shu eritmaning 400 g ni 0 ^oC gacha sovitganda 237,5 g cho'kma tushsa, AgNO₃ ning 0 ^oC dagi eruvchanlik koeffitsientini toping.
Yechish: formulaga berilgan qiymat qo‘yilsa,

hosil bo‘ladi, bundan s=449 g. m₆₀=100+449=549 g.
Proporsiya asosida 400 g eritmadan tushadigan tuzning massasini topamiz: 400:237,5=549:x; x=326 g.
Masalaning shartiga ko‘ra 400 g to‘yingan eritmani 0 ^oC gacha sovitganda 237,5 g cho'kma tushgan bo‘lsa, eritmaning 549 g massasidan 326 g cho‘kma tushar ekan. Demak, 0 ^oC da eritmaning massasi: m₀=549-326=223 g ekan.
Bundan 0 ^oC haroratda eruvchanlik koeffitsienti:
s=m_o100=223-100=123 g.
8.81. Ammiakning suvdagi eritmasida normal sharoitda 46,67 %, 80 ^oC da 13,34 % ammiak bo‘ladi. 60 g massali normal sharoitda to'yingan ammiak eritmasini 80 ^oC gacha qizdirganda necha l ammiak ajralib chiqadi?
Yechish: Berilgan qiymat formulaga qo‘yilsa, ammiakning normal sharoitdagi eruvchanlik koeffitsienti topiladi:

hosil bo‘ladi, bundan s=87,5 g. m₆₀=100+87,5=187,5 g.
Xuddi shunday qilib, 80 ^oC dagi eruvchanlik koeffitsientini ham topamiz: , s₈₀=15,39 g.
Eritmianing massasi m_o=100+15,39=115,39 g. Ammiak eritmasini 0 ^oC dan 80 ^oC gacha qizdirganda uchib ketadigan ammiakning massasi: g. Shu asosda 60 g eritmadan uchib ketadigan ammiakning massasini topamiz:
187,5:72,11=60:x; x=23,08 g.
Ajralib chiqqan ammiakning hajmi: 17:22,4=23,08:x; x=30,4 l.