Наргис косимова

Bo'sh vaqt. Jismoniy imkoniyati cheklangan odamlar ijtimoiy tarmoqdan ko'ngilochar videolar, filmlar, rasmlar va muzey eksponatlarini tomosha qilish va yuklab olish, onlayn o'yinlar o'ynash, turli janrlardagi qo'shiqlarni tinglash hamda ma'rifiy videolarni tomosha qilish uchun foydalanishlari mumkin. Bugungi kunda nogironlar uchun mavjud bo'lgan Internet-resurslar ular o'rtasida ma'lumot va yangiliklar almashinuvini ta'minlaydi
Turli xil xizmatlar. Nogironlar ijtimoiy tarmoqlar orqali tibbiy, huquqiy, elektron tijorat va boshqa xizmatlardan foydalanish imkoniyatiga ega. Turli xil ijtimoiy tarmoqlarning rivojlanishi (ijtimoiy tarmoqlar, forumlar va bloglar) professional jamoalarning tarmoqlarini shakllantirishga olib keldi. Masalan, ixtisoslashgan tibbiy ijtimoiy tarmoqlar turli yo'nalishdagi shifokorlarni birlashtiradi. Ushbu tarmoqlar jismoniy imkoniyati cheklangan shaxslarga shifokorlar va farmatsevtlarning onlayn konsultatsiyalaridan foydalanish imkoniyatini beradi.
Umuman olganda, yuqorida aytib o'tilgan ijtimoiy media imkoniyatlari har bir inson uchun juda muhimdir, ammo nogironligi bolgan odamlar ushbu xizmatlarga ko'proq muhtoj. Albatta, nogironligi bolgan insonlarni AKT orqali qo'llab-quvvatlash va tegishli texnologiyalarni tanlash nogironlik sabablari to'g'ri tahlil qilingandan so'ng aniqlanishi mumkin. Shu nuqtai nazardan, nogironlarni to'rtta asosiy toifaga ajratish va ularning har biri bo'yicha ijtimoiy integratsiya yo'nalishini belgilash maqsadga muvofiqdir:
- qisman yoki to'liq ko'rmaydigan odamlar;
- qisman yoki to'liq eshitmaydigan odamlar;
- jismoniy imkoniyati cheklangan odamlar;
- aqliy muammolari bo'lgan odamlar
Ro'yxatdagi toifalardagi nogironlar tomonidan ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish tahlili shuni ko'rsatadiki, har bir toifadagi ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish maqsadi turlicha. Masalan, ko'zi ojizlar ijtimoiy tarmoqlar (Twitter, Facebook) yordamida do'stlari bilan muloqot qilishlari va o'zlari haqida ma'lum ma'lumotlarni almashishlari mumkin. Ya'ni, ushbu tizimlar salomatligi cheklangan kishilarning farovonligini oshirish uchun haqiqatan ham katta ahamiyatga ega.
Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, aqliy qobiliyati cheklangan nogironlar boshqa odamlar bilan yuzma-yuz muloqot qilishda qiynalishadi. Internet va ijtimoiy tarmoqlarda boshqalar bilan muloqot qilish bu muammoni bartaraf etishi mumkin. Natijada ular boshqalar bilan bemalol muloqot qilishlari mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishda umumiy bir narsa bor. Shunday qilib, ijtimoiy tarmoqlar sog'liqni saqlash imkoniyatlari cheklanganlardan foydalanish maqsadlaridan qat'i nazar, ushbu shaxslarni jamiyatga qo'shilishida katta rol o'ynaydi.
Zamonaviy ilmiy-texnik taraqqiyot nogironlarning jamiyatda sog'lom odamlar bilan teng imkoniyatlarga ega bo'lish imkoniyatlarini yaratmoqda.
Ushbu toifadagi odamlarning jismoniy cheklovlarini hisobga olgan holda, kompyuter texnikasini boshqarish, ma'lumotlarni kiritish va qayta ishlash va dasturiy ta'minotning ma'lum tizimlarga mosligini boshqarish imkonini beradigan texnologiyalar yaratildi.
Birinchi marta 1998 yilda nogiron kishilarga taqdim etilgan ushbu texnologiyalar "yordamchi texnologiyalar" deb nomlangan va bu yo'nalishda juda ko'p ishlar qilingan. Yordamchi texnologiyalar - bu yordamchi, moslashuvchan va reabilitatsiya vositalarini o'z ichiga olgan keng tarqalgan atama. Yordamchi qurilmalar jismoniy va ruhiy nuqsonlari bo'lgan odamlarga, adaptiv moslamalar esa maxsus buyurtma asosida ayrim shaxslarning ehtiyojlari uchun mo'ljallangan
Nogironlar ijtimoiy tarmoqlardan to'liq foydalanishlari uchun quyidagi ikkita masala hal qiluvchi ahamiyatga ega [10]:
Ular foydalanadigan moslama yoki vosita ma'lum yordamchi texnologiyalarning imkoniyatlarini o'z ichiga olishi kerak;
Ijtimoiy media platforma yoki xizmat ushbu shaxslar uchun qulay bo'lishi uchun mo'ljallangan bo'lishi kerak.
Nogironligi bo'lgan odamlardan samarali foydalanishga ta'sir etuvchi omillardan biri ularning ushbu texnologiyalar va resurslardan foydalanish imkoniyatlarini ta'minlashdir. Nogironlarning ijtimoiy tarmoqlarga kirishini qo'llab-quvvatlovchi bir qator texnologik vositalar mavjud:
1.Mobil qurilmalar.
2.Internet va zamonaviy web-texnologiyalar .
3.Sunniy intellekt texnologiyalari.
4.Bo'sh vaqt .
5.Turli xizmatlar.