Нақша ба масъалаи муайян кардани мафхумхои «технологияи таълим»

---

МФЪРУЗАИ-2. ВОСИТАХОИ ТАЪЛИМ – ТАРКИБИ 
ТЕХНОЛОГИЯХОИ ТАЪЛИМ 
НАҚША 
1. Ба масъалаи муайян кардани мафхумхои «технологияи таълим», 
«усули таълим», «шакли таълим», «техникаи педагоги» ва гайра.
2. Мафҳуми технологияи педагогӣ 
3. Таърифи "технологияи педагогӣ" 
4. Таърифи "технологияи таълимӣ" 
Проблемаҳои технологияҳои таълимӣ, таҷрибаи фаровони навовариҳои 
педагогӣ, мактабҳои ҳуқуқи муаллифӣ ва омӯзгорони навовар пайваста 
умумӣ ва ба низом дароварданро тақозо мекунанд. 
Системаҳои педагогиро метавон ҳамчун падидаҳои интегралӣ бо 
истифода аз як қатор хусусиятҳо тавсиф кард (тибқи В.Г. Афанасьев): 
- сифатҳои интегративӣ (онҳое, ки ҳеҷ яке аз унсурҳои алоҳидаи он 
надоранд); 
— унсурҳои таркибӣ, ҷузъҳо; 
- сохтор (пайвандҳо ва муносибатҳои байни қисмҳо ва элементҳо); 
- хусусиятҳои функсионалӣ; 
- хосиятҳои коммуникатсионӣ (пайваста бо муҳити зист); 
- таърихӣ, давомнокӣ. 
Хусусиятҳои асосии система самтҳои мақсаднок ва натиҷаҳо мебошанд. 
Ба сифати асос, чорчубаи система-созанда барои тахлил ва тар-тиб 
додани процессхои педагогй мафхуми нав — «технология» ва равиши нав — 
«технологй»-ро истифода бурдан ба максад мувофик аст. 
Мафҳуми технологияи педагогӣ 
Дар айни замон мафхуми технологияи педагоги ба лексикони педагоги 
катъиян ворид шудааст. Бо вуҷуди ин, дар фаҳмиш ва истифодаи он 
ихтилофоти ҷиддӣ вуҷуд дорад. 
• Технология маҷмӯи усулҳое мебошад, ки дар ҳама гуна тиҷорат, маҳорат, 
санъат истифода мешаванд (лугати тафсирӣ). 

---

– технологияи педагоги – мачмуи муносибатхои психологию педагоги, ки 
мачмуи махсус ва чойгиршавии шакл, усул, усул, усулхои таълим, воситахои 
тарбиявиро муайян мекунанд; асбоби ташкилию методии процесси педагоги 
мебошад (Б. Т. Лихачѐв). 
• Технологияи педагогӣ тавсифи раванди ноил шудан ба натичаҳои 
пешбинишудаи таълим мебошад (И.П. Волков). 
• Технология санъат, маҳорат, қобилият, маҷмӯи усулҳои коркард, тағирот 
дар ҳолат аст (В.М. Шепел). 
• Технологияи таълим ҷузъи таркибии процессуалии системаи дидактикист 
(М. Чошанов). 
• Технологияи педагогӣ модели хуб андешидашудаи фаъолияти муштараки 
педагогӣ дар лоиҳакашӣ, ташкил ва пешбурди ҷараѐни таълим бо фароҳам 
овардани шароити мусоид барои донишҷўѐн ва омўзгорон мебошад (В. М. 
Монахов). 
• Технологияи педагогӣ усули системавии эҷод, татбиқ ва муайян кардани 
тамоми раванди таълиму тарбия бо назардошти захираҳои техникӣ ва инсонӣ 
ва таъсири мутақобилаи онҳо мебошад, ки ҳадафи он оптимизатсияи 
шаклҳои таълим мебошад (ЮНЕСКО). 
• Технологияи педагогӣ маҷмўи система ва тартиби кори тамоми воситаҳои 
инфиродӣ, асбобӣ ва методӣ мебошад, ки барои ноил шудан ба мақсадҳои 
педагогӣ истифода мешаванд (М.В.Кларин)». [Селевко Г.К. Технологияҳои 
муосири таълим: Китоби дарсӣ. - М.: Маорифи миллӣ, 1998. - С. 14-15]