Нақша: Мавзӯи методикаи таълими забони модарӣ дар синфҳои ибтидоӣ ва вазифахо. Фаслҳои асосии методикаи таълими забони модарии синфҳои ибтидои. Робитаи методикаи таълими забони модари бо дигар фанҳо. Принсипхои методикаи таълими забони

Илми методикаи таълими забони модарӣ дар синфҳои ибтидоӣ фаслҳои зеринро дар бар мегирад:
1. Методикаи таълими савод, яъне таълими хониш ва навиштан дар синфҳои ибтидоӣ. Омӯзиши савод ба кӯдакон на танҳо дар соҳаи педагогика, балки дар ҳаёти иҷтимоӣ низ масъалаи хеле ҷиддӣ аст. Зеро саводнокии халк аслихаи мубориза барои истиклолият, шуури сиёсй ва маданият мебошад. Дар Ҷумҳурии соҳибистиқлоли мо ба саводнокии ҳар як шахс эътибори махсус дода мешавад.
2. Методологияи омӯзиш. Вазифаи фанни хониш дар синфҳои ибтидоӣ аз он иборат аст, ки кӯдакон бо малакаҳои хониши дуруст, зуд (ба меъёр), бошуурона ва ифоданок хондан.
3. Методикаи омузиши грамматика, фонетика, калимасозй. Дар ин бахш таълими дурусти навиштан ва имлои ибтидоӣ, ташаккули мафҳумҳои грамматикӣ, малакаҳои ибтидоии имло пешбинӣ шудааст.
4. Методологияи инкишофи нутқ. Ин бахш дар синфхои ибтидой мавкеи махсус дорад. Бачахо пеш аз хама забон ва нуткро хамчун предмети омузиш мефахманд, онхо на танхо чй мехоханд ва чй шавковар аст, балки зарурати фикр кардан дар бораи чизу ходисахои зарурй ва суханронии ба накша гирифташударо мефахманд. Онҳо инчунин дорои нутқи хаттӣ мебошанд, ки аз нутқи шифоҳӣ на танҳо бо шакли графикӣ, балки бо шакли лексикӣ, синтаксисӣ ва морфологии худ низ фарқ мекунад. Методология бояд нутқи кӯдаконро ғанӣ гардонад, инчунин инкишофи нутқи синтаксисиро таъмин намояд. Бояд гуфт, ки гуфтори алоќамандї дар мактабҳо њамчун шўъбаи алоҳида омўхта намешавад, он дар робита бо дигар шўъбаҳои забоншиноси ташаккул меёбад.
Методикаи таълими забони модарй низ ба маълумоти психология ва педагогика асос ёфтааст. Илмхои педагоги хам дар халли масъалахои методика ёрй мерасонанд. Бинобар ин психология ва педагогика асоси методологии методология мебошанд.
Психологияи педагогӣ омӯзиши қонунҳои психологии тарбия ва тарбияро предмети худ медонад. Вай ташаккули тафаккурро дар хонандагон тахкик намуда, масъалахои идоракунии раванди азхудкунии усул ва малакаи фаъолияти равониро меомузад, амалигардонии раванди таълим, хамкории педагог бо хонандагон ва донишчуён омилхои равонии ба муносибатхои коллектив таъсиркунандаро муайян мекунад фаркхои фардию психологии талабагон, хусусиятхои хоси кори таълиму тарбия бо кудакони акибмондаи инкишофи равони.
Методика ба маълумоти илми психология асос ёфта, дар таълим хусусиятхои синну сол ва фардии хонандагонро ба назар гирифта метавонад. Усули таълими забони модарӣ бо илми равоншиносӣ робитаи зич дорад. Психолингвистика ба методистхо дар бораи нутк — омилхое, ки намудхои ифодаи акидаро муайян мекунанд, аппарати «сигналхои кабули нутк», манфиатхои таъсири нутк ба муносибатхои индивидуалй ва муоширати оммавй маълумот медихад.Ин маълумот барои халли масъалахои методологи, махсусан, муфид аст. Усули инкишофи нутқи коммуникативӣ барои хеле муҳим аст.
Усули таълими забони модарӣ дар синфҳои ибтидоӣ бо дидактика, яъне бо назарияи умумии таълим алоқаманд аст. Методология ба қонунҳо, қоидаҳо ва принсипҳое асос ёфтааст, ки дидактика муайян кардааст. Ба принсипҳои дидактика, яъне илми ва муҳим будани маводи омўхташуда, намоишноки дар таълим ва мустаҳкам намудани забон ва мавод, огоҳи, мукаммал будани дониш, малака ва маҳорат, такрори доими, фаъолияти маърифатии хонандагон, мустаќилона. Дар ташкили процесси таълими хамаи фанхои дар мактаб таълим додашуда, аз чумла забони модарй ба алокаи таълим бо хаёт ва шавку хаваси бачагон риоя кардан хеле зарур аст.
Илми педагогика ба масъалахои инкишофи хаматарафаи бачагон ва тарбияи онхо аз нуктаи назари илмй машгул аст. Методикаи таълими забони модарӣ ба навгониҳои илми педагогика, маълумотҳои аз ҷиҳати илмӣ таҳиягардидаи он оид ба масъалаҳои зикршуда асос ёфтааст.
Пайвастани методикаи забони модарӣ бо педагогикаи умумӣ махсусан дар синфҳои ибтидоӣ муҳим аст. Бисёр одату малакахое, ки барои фаъолияти коллективй ва индивидуалии таълимии студентони чавон заруранд, хануз тарбия карда нашудаанд. Махорат ва одатхои муташаккилй, зуд иштирок кардан дар кори коллективй, бодиккат шунидан, хондан ва навиштан, кори фаъолона ва мустакилона, эхтиёткорона ва ба тартиб андохтани тамоми корхо системаи фаъолияти умумии педагогиро ташкил медихад, ки муаллим ва мактаб ба амал мебарорад.
Методикаи таълими забони модарй аз чихати назариявй азхуд намудани як кисми муайяни забони узбекиро дар назар дорад, бинобар ин фонетика ва фонология, лексикология ва фразеология, калимасозй ва этимология, грамматика — морфология ва синтаксис, стилистика, инчунин имло графика, имло ва гайра асоси мухимми методологияи забони модарй мебошанд.
Методикаи хониш ба назарияи адабиёт асос ёфтааст, зеро хонандагон асари бадеиро ба таври амалй тахлил мекунанд, ба онхо аз фанни адабиёт маълумоти назариявй дода намешавад, балки методология ба конуниятхои эчоди асари адабй асос меёбад. , таъсири онхо ба талабагон, махсусан кор дар мавзуъхои вобаста ба адабиётшиносй, мазмуни идеявй, мавзуъ , композиция, жанр, воситахои тасвириро ба назар гирифтан лозим аст.