Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Narx hosll bo‘lishi usullari 
— mahsulot va xizmatlar narxini 
shakllantirishda q o ‘llanuvchi usullar. Xarajatlarga asoslangan, 
xaridorlar yo‘nalishiga asoslangan va raqobatchilar narxiga asos­
langan turlari mavjud.
Narx siyosati 
— narxni va narx hosil bo‘lishini boshqarish tad- 
bir va strategiyalari, tovar yoki xizmatlarga ishlab chiqarish xara-
208

---

jatlari va bozor konyunkturasiga mos keluvchi, xaridomi qondi- 
ruvchi va rejalashtirilgan foydani keltiruvchi narx belgilash 
san’ ati.
O ‘ rov (upakovka) 
— 1) tovar solinuvchi, joylashtiriluvchi 
idish, material. Tovar ishlab chiqarilgandan so‘ ng uning xususi- 
yatlarini saqlash hamda yukni tashishda qulaylik yaratish uchun 
m o ‘ ljallanadi; 2) tovarni o ‘ rash va saqlash uchun jo y , 
sig‘imlami ishlab chiqish; 3) muhim reklama manbayi.
Press-reliz 
— gazeta va jurnallar, tele -va radio tahririyatlari 
ularni qiziqtirayotgan ma’lumotlami olishi mumkin b o ‘ lgan by- 
ulleten, pablik rileyshnz vositasi.
Prognozlash (bashorat qilish) usuli 
— o ‘ rganilayotgan 
ob’ektning o ‘tmishdagi va hozirgi ma’lumotlarini tahlil qilishga 
asoslangan ilmiy asoslangan oldindan k o‘ ra bilish. Turli xil 
tarkibiy qismlarni prognozlashga asoslangan qisqa muddatli (1,5) 
yilgacha, o ‘ rta muddatli (5 yil) va uzoq muddatli (10— 15 yil) 
prognozlar mavjud. Taqdim etish shakliga ko‘ra, miqdoriy va sifat 
prognozlariga, tadqiqot obyektlarini qamrab olish bo‘yicha umu­
miy va qisman prognozlashga taqsimlanadi.
Raqobat 
— 1) alohida shaxslar o ‘rtasida har biri o ‘zi uchun 
shaxsan erishishni maqsad qilgan bitta yo‘ nalishdagi, xususan 
tadbirkorlar o ‘ rtasida kattaroq foyda olish, savdo bozori, xo- 
mashyo manbalari uchun kurash; 2) m oddiy va m a’ naviy 
ne’matlar yaratish, sotish va iste’ mol qilish jarayonida bozor ti­
zimi subyektlarining kommunikatsiyasi, kurashi, o ‘zaro aloqa- 
lar iqtisodiy jarayoni; 3) bozor munosabatlarining tartibga so- 
luvchisi, FTT va jamoatchilik ishlab chiqarishining samarador- 
ligini kuchaytirish stimulatori.