Насослар, насосларнинг тузилиши ва иш унумдорлиги классификациялари

Sublimatsion quritgichlar. Materiallarni muzlagan holatda yuqori vakuum ostida suvsizlantirish usuli sublimatsion quritish deb ataladi. Bunday sharoitda materialdagi namlik muz holida boolib, bu muz suyuqlik holatiga ootkazilmasdan tooridan-toori buga aylantiriladi. Sublimatsion quritish jarayonida qoldiq bosim qiymati 13÷133 Pa, harorat esa - 50^oS gacha booladi.
20-rasmda sublimatsiyaon quritgichning sxemasi koorsatilgan. Quritgich uchta asosiy qismdan - quritish kamerasi 1, kondensator-muzlatgich 4 va vakuum-nasosdan tashkil topgan.



20-rasm. Sublimatsion quritkich sxemasi: 1- quritish kamerasi; 2- plita; 3- tokchalar; 4- kondensator-muzlatkich.

Quritish kamerasi (yoki sublimator) davriy rejimda ishlaydi. Uning ichidagi etajerkalarga ichi boosh plitalar oornatilgan. Plitalarning ichidagi booshliqlarga issiq suv nasos yordamida sirkulyatsiya qilinadi. Plitalar yuzasiga quritiladigan material solingan maxsus idishlar joylashtiriladi. Sublimatordan chiqqan suv bui va havo aralashmasi kondensatorga ootadi. Kondensator trubkali issiqlik almashinish apparati kabi ishlangan boolib, uning trubkalar chambaragi qurilma korpusiga mahkamlanmagan. Mazkur kondensator trubkalarining orasidagi booshliqqa sovituvchi agent (masalan, ammiak) beriladi. Kondensatorda suv bui kondensatsiyaga uchrab muz hosil qiladi, havo esa vakuum-nasos yordamida soorib olinadi. Ish jarayonida konden-sator trubkalari muz bilan qoplanib qoladi, uni eritish uchun sovituvchi agent yooli booyicha issiq suv yuboriladi.

Quritkichdagi material tarkibidan namlikni chiqarib yuborish uch bosqichda amalga oshiriladi:
- quritish kamerasida bosimning kamayishi bilan namlikning ooz-oozidan muzlashi sodir booladi va materialning oozidan chiqqan issiqligi hisobiga muzning buga aylanishi yuz beradi; bu paytda materialdagi umumiy namlik-ning 15 foizi ajraladi;
- namlikning asosiy qismini sublimatsiya yooli bilan ajralishi, bu quritishning oozgarmas tezlik davriga toori keladi;
- materialdagi qoldiq namlikni issiqlik taosirida ajratilishi.
Sublimatsion quritish paytida namlikning material yuzasidan bu holida tarqalishi effuziya (yaoni bu molekulalarining bir-biri bilan oozaro tooqnashmaydigan erkin harakati) yooli bilan boradi.
Sublimatsion quritish jarayonini amalga oshirish paytida kam miqdorda issiqlik talab etiladi, biroq texnologik maqsadlarni amalga oshirish uchun sarflanadigan energiyaning umumiy miqdori va qurilmani ishlatish bilan boliq mablalar hajmi boshqa quritish usullariga qaraganda (dielektrik quritishdan tashqari) ancha yuqori. Shu sababdan, xozirgi kunda sublimatsion usul bilan asosan yuqori temperaturalarga chidamsiz va biologik xossalari uzoq vaqt saqlanib qolinishi zarur boolgan tibbiyot preparatlari va qimmatbaho oziq-ovqat mahsulotlari quritiladi.