Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

БЕТОН ВА ТЕМИРБЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАР УЧУН

МАТЕРИАЛЛАР. БЕТОН

1. 
   Ушбу меъёрлар талабла- рига мувофиқ лойиҳалаштирилувчи бетон ва темирбетон конструкция- лари учун ГОСТ 25192-85га муво- фиқ келувчи конструкция бетонла- рини назарда тутиш лозим:
   

2200 дан 2500 кг/м³ гача ўртача зичликдаги оғир бетон;
1800 кг/м³ дан ортиқ ўртача зичликдаги қумоқ бетон;
зич ва ғовакланган таркибли енгил бетон;
автоклав ва ноавтоклав қат- тиқлигидаги катакли бетон;
махсус эгилувчан бетон.

2. 
   Қўлланиши ва иш шароит- ларидан келиб чиққан ҳолда бетон ва темирбетон конструкцияларни лойиҳалаштиришда бетон сифати кўрсаткичларини белгилаб олиш лозим. Уларнинг асосийлари қуйидагилардир:
   

а) В сиқувга бўлган му- стаҳкамлик бўйича синф;
б) В_t ўқ ёйилишига бўлган му- стаҳкамлик бўйича синф (бу тавсиф ҳал қилувчи аҳамиятга молик бўлиб, ишлаб чиқаришда назорат этилаётган ҳолларда қўлланилади);
в) F совуққа бардошлилик бўйича марка (нам ҳолатда гоҳ муз- лаш ва гоҳ эриш таъсирига дуч ке- лувчи конструкциялар учун мўлжалланиши керак);
г) W сув ўтказилмаслик бўйича марка (ўтказувчанликни чеклаш та- лаблари қуйилган конструкциялар учун мўлжаллашни керак);

д) D ўртача зичлик бўйича марка (конструкциялардан ташқари иссиқликдан сақлаш талаблари қўйилган конструкциялар учун мўлжалланиши керак);
е) S_p эгилувчан бетоннинг ўз- ўзидан зўриқиши бўйича (бу тавсиф мўлжалда ҳисобга олиниб, ишлаб чиқаришда назорат қилинганда ўз- ўзидан зўриқувчи конструкциялар учун мўлжал-ланиши керак).
Изоҳ: 1. Сиқув ва ўқли ёйилувга бўлган мустаҳкамли бўйича синфлар 0,95 таъминоти билан МПа, бетоннинг кафолати мустаҳкамлиги моҳиятига жавоб беради.
2. Ўз-ўзидан зўриқиши бўйича эгилувчан бетон маркаси бетонда, МПа
да дастлабки зўриқиш моҳиятини намоён этади  қ 0,01 узунасига ўзаклаш коэффицие-нтида унинг кенгайиши натижасида вужудга келган бўлади.

3. 
   Бетон ва темирбетон кон- струкциялар учун қуйидаги синф ва маркаларни кўзда тутмоқ лозим:
   

а) сиқувга бўлган му- стаҳкамлик бўйича синфлар:
оғир бетон - В3,5; B5; B7,5; B10; B12,5; B15; B20; B25; B30; B35; B40; B45; B50; B55; B60;
эгилувчан бетон - B20; B25; B30; B35; B40;
бетон -B45; B50; B55; B60;
қумоқ бетон:

7 ЖАДВАЛ

Эгилувчи ўзак тури ва синфи	Бетон синфи камида
1. Симли ўзак синфлари: В-II (зулфин мавжудлигида) Bp-II (зулфинсиз) диаметрлари, мм. Да: 5 гача 6 ва ундан юқори К-7 ва К-19	В20 В20 В30 В30
2. Бурамали ўзак (зулфинсиз), диаметри, мм.
10 дан 18 гача синфли
^A-IIIВ
A-IV	В15
A-V	В15
A-VI ва Ат-VII	В20
	В30
20 ва ундан юқори синфлар
^A-IIIВ
A-IV	В15
A-V	В20
A-VI ва Ат-VII	В25
	В30