Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

ТЎҒРИБУРЧАКЛИ, ТАВР, ҚЎШТАВР ВА ҲАЛҚАВИЙ КЕСИМЛИ ЭГИЛУВЧИ

УНСУРЛАР

10. 
    3.11 - бандда кўрсатилган (4-чизма) эгилувчан унсурлар тўғрибурчакли кесишувларининг
    

шлар ўртасида жойлашган узуна кучнинг марказдан ташқари кен-
мўлжали   ^x
h_o
  _R
формулада

гайиш ҳоллари учун _s6 миқдори 
га тенг қилиб олинади.
қуйидаги шартдан амалга
оширилиши керак:

0,9M
(бунда M
- максимал
M  R bx_h  0,5x_  R A^' _h
 a^' _,
(28)

max
max
b o sc s o

ҳисоб пайти) дан ошувчи эгилувчи пайтлари бЎлган унсур зонасидаги кавшарли уланишлар мавжуд бўлса, A-IV ва A-V синфли ўзак учун _s6
бундай ҳолда х торайган ба- ландлиги қуйидаги формуладан аниқланади:
R_s A_s  R A^'  R bx. (29)

коэффициент миқдори қуйи билан 1,10 қабул қилинади, A-VI ва Aт-VII синфлари учун эса куйи билан 1,05.
_s6 коэффициентини қуйидаги унсурлар учун ҳисобга олинмайди:
кўп марта такрорланувчи юклама таъсирига мўлжалланган бўлса;
sc s b

4. 
   чизма. Эгилувчан темирбетон унсурнинг узуна ўқига тўғри бўлган кеси- шувдаги кучланиш схемаси ва зўриқиш эпюраси, унсур мустаҳкамлиги бўйича ҳисобда.
   

10. 
    Торайган зонада токчага эга бўлган кесишувлар мўлжали  қ x/h₀  _R бўлганда торайган зона че- гарасининг ҳолатига боғлиқ ра- вишда ишлаб чиқарилиши керак:
    

а) агар чегара токчадан ўтса (5- чизма, а), қуйидаги шартга риоя қилинади:

s s b f f sc s
R A  R b^' h^'  R A^' , (30)
ҳисоб 3.15 банддаги кўрсатма- ларга биноан b’_f энли тўғрибур- чакли кесишув учун бўлганидек ишлаб чиқарилади;
б) агар чегара қобирғадан ўтса (5-чизма, б), яъни (30) шартга риоя қилинмаса, мўлжал қуйидаги ҳисоб- дан ишлаб чиқилади:
M  R bx _h 0,5x _ R _b^'  b_h^' _h 0,5h^' _ R A ^' _h  a^' _,
Ҳисобга киритилувчи b’_f, миқдори токчанинг қобирғадан ҳар икки томонга чўзилиши кенглиги унсур қанотининг кўпи билан 1/6 қисмига тенг бўлиши шартидан қабул қилинади ва қуйидаги миқдорлардан ошмаслиги лозим:
а) кўндаланг қобирғалар мавжуд бўлса ёки кўндаланг қобирғалар оралиғида очиқликка
h’_f  0,1h - 1/2 масофа бўлса;
б) кўндаланг қобирғалар мавжуд бўлмаса ёки улар ора- лиғидаги масофалар кўндаланг қобирғалар оралиғидаги масофалар- дан ортиқ бўлса, ва
h’_f < 0,1h - 6h’_f;
в) токчанинг чиқиб турган қисми (каноли):
h’_f  0,1h 6h’_f
“ 0,05h  h’_f < 0,1h 3h’_f
“ h’_f < 0,05h чизиқлар

_b o _b f
_f o f
sc s
o
(31)
ҳисобга олинмайди.

бундай ҳолда бетон торайган зоначи x қуйидаги формуладан аниқланади.
3.17. Эгилувчи унсурларни мустаҳкамликка ҳисоблаётганда x 
_Rh₀ шартга риоя қилиш лозим. Чўзилган ўзакнинг кесим юзаси

sc s b b  f  f

R_s A_s  R A^'
 R bx  R b^'
_{ b h}^' _. (32)
конструктив мулоҳазаларга, ёки иккинчи гуруҳнинг чегаравий ҳолатларига кўра ҳисобда x  _Rh₀, шартни бажариш учун зарур бўлганидан каттароқ қилиб қабул қилинган ҳолда, ҳисоблашни умумий ҳол учун ишлатиладиган формула (қ. 3.28 б.) асосида бажарилади.
Агар (29) ёки (32) формулардан ҳисобланган қиймат x > _Rh₀, бўлса,

5. 
   чизма. Эгилувчан темирбетон унсури кесишувидаги торайган зонаси чегараси- нинг ҳолати а-токчада; б-қобирғада.
   

у ҳолда ҳисоблашни (28) ва (31) шартлар асосида бажариш, сиқилган соҳа баландлигини эса,

тегишлича ушбу формулалардан аниқлаш мумкин бўлади:
 A  R A^'  R bx; (33)