Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С


Download 1.26 Mb.
bet44/62
Sana19.06.2023
Hajmi1.26 Mb.
#1610824
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   62
Bog'liq
QMQ-2.03.01-96 Beton va temirbeton konstruksiyalar

v - қисилган соҳа бетоннинг қайишоқ чўзилган ҳолатини

    1.  нинг қиймати ушбу фор- муладан ҳисобланади

тавсифловчи ва 34 жадвал бўйича
қабул қилинувчи доимий;
  1
1 5
1,5  f
e
, (161)

Ntot- бўйлама куч N нинг ва
10
11,5
s,tot m5
h0

дастлабки қисув зўриқиши Р нинг тенг таъсир қилувчиси (марказдан ташқарида қисув ҳолида N кучни
«минус» ишора билан олинади).
Ўзакни даставвал зўриқтирув- сиз ясаладиган унсурлар учун Р зўриқишни нолга тенг, деб олса бўлади.
Қисилган соҳада бошланғич дарзлари мавжуд бўлган майдон- чаларда унсурларнинг эгрилигини аниқлашда (1.19 б. қ.) Р нинг қийматини (150) формула бўйича аниқланувчи Р катталиқ қадар камайтирилади.
Оғир бетондан ясалган эгилувчи ва марказдан ташқарида қисилган унсурлар учун
лекин у 1,0 дан катта бўлмайди.
(161) формуланинг ўнг қисми иккинчи қўшилувчиси учун юқориги ишора қисувчи, пасткиси эса, чўзувчи Ntot зўриқиш ҳолида қабул қилинади (4.27 бандга қ.).
(161) формулада:
 - турлича бетонлар учун қуйидагича қабул қилинади:
оғир ва енгил. 1,8
майда қумоқ 1,6
шўъбадор ва ғовакдор 1,4

bh R

2
  M ; (162)
0 b,ser



 
   1  hf ; (163)

M <(M Қbh2R ) формула
f 2h

crc r2
crc
bt,ser 0

ҳолида Mr2 таъсиридаги эгриликни
b  bh  A1

4.24, 4.25, 4.26 бандлар кўрсатмаларига мос тарзда, Mcrc
f
f f 2v
bh0
s
; (164)

моментда айнан туташ қайишоқ жисм ҳолидаги каби аниқланган эгрилик қийматлари ҳамда ушбу банд кўрсатмаларига мос тарзда McrcҚbh2Rbt,ser формула моментда аниқланган эгрилик қийматлари
es,tot - куч Ntot нинг S ўзак кесим юзаси оғирлик марказига нисбатан эксцентриситети; М моментга мос келиб, ушбу формуладан аниқла- нади:

орасида чизиғий интерполяция бўйича аниқлашга йўл қўйилади.
es,tot .
(165)

коэффициенти 4.14 банд кўрсат- маларига мос тарзда доимийни ва давоматли юкламаларнинг узоқ
z нинг қиймати ушбу формула- дан аниқланади:

муддатли таъсирини ҳисобга олган
ҳолда, унинг қийматини икки
h f
h
  2




f


z h0 1 0 . (166)

маротаба камайтириб қабул қилинади.
2 f



 



Марказдан ташқарида қисилган унсурлар ҳолида z нинг қиймати учун кўпи билан 0,97 ess,tot олиниши лозим.
Тўғри бурчакли кесимли ва чўзилган соҳасида токчали тавр
ls - юкламанинг давоматли таъсирини ҳисобга олувчи ва 36 жадвал бўйича қабул қилинувчи до- имий;
es,tot - формула (165) га қ.
R W

унсурлар ҳолида (163) ва (166) фор-
bt ,ser pl ,
(168)

мулаларга h’f ўрнига S’ Ўзак борлиги
m M
r m Mrp

ва йЎқлигида тегишлича, 2a’ ёки hf
қ0 қийматлар қўйилади.
Қисилган соҳасида токчага эга бўлган кесимларни ҳисоблашни,
лекин 1,0 дан ортиқ эмас;
бунда Wpl - формула (138) га қ.;
Mr,Mrp - банд 4.5 га қ., бунда S ўзакда чўзилишни юзага келтирувчи

  hf
h0
ҳолида кенглиги b’f.
бўлган
моментлар мусбат деб қабул қили- нади.

тўғрибурчакликдаги каби бажари-
лади.
b’f токчанинг ҳисобий кенглиги
3.16 банднинг кўрсатмалари бўйича аниқланади.
Шўъбадор бетондан ясалган бир қатламли конструкциялар учун (дастлабки зўриқишсиз) s қиймати ушбу формуладан ҳисобланади.

  0,5  M , (169)

    1. Оғир. Майда қумоқ, енгил бетонлар ҳамда шўъбадор ва оғир

s l M


ser

бетонлардан ясалган қўш-қатламли,
даставвал зўриқти-рилган конструк- циялар учун s доимий ушбу форму- ладан аниқланади.
бунда Mser - иккинчи гуруҳнинг
чегаравий ҳолатлари учун ўзак ва бетоннинг ҳисобий қаршиликларида унсур кесими мустаҳкамликка

s  1,25  ls m


1 2m

(167)
ҳисоблангандан сезадиган момент;


l - қуйидагиларга тенг деб оли-

3,5 1,8
m es,tot
,
/ h0
нувчи доимий:

Лекин у 1,0 дан катта бўлмай, бунда қуйидагича қабул қилиниши лозим
юклама узоқ муддатли таъсир қисилмаган ҳолда даврий шаклли ўзак учун 0,6

es,tot
/ h0
 1,2 /
ls .
ўшанинг ўзи, силлиқ ўзак
учун. 0,7

Ўзаклари даставвал зўриқти- рилмасдан ясаладиган эгилувчи унсурлар учун (167) формуланинг ўнг қисмидаги охирги аъзоси нолга тенг қилиб олинишига рухсат бери- лади.
(167) формулада:
юклама узоқ муддат таъсир қилганда ўзак таклидан қатъий назар. 0,
8
Бардошликка ҳисобланадиган конструкциялар учун s доимийнинг қиймати барча ҳолларда 1,0 га тенг, деб қабул қилинади.

    1. Чўзилган соҳасида дарз-

таъсирига мос келувчи s ва v ларда

лари бўлган майдонча учун тўлиқ эгрилик ушбу формуладан аниқла-
ҳисобланади. Агар 1 ва

 
r 2
1

3
r
қий-

нади


1 1
r r


1


r


1


r


1


r

, (170)


матлар манфий бўлсалар, бу ҳолда уларни нолга тенг, деб қабул қили- нади.

1 2 3 4


 
бунда 1
r



  • банд 1.20 кўрсат-ма-

1


ЭГИЛИШЛАРНИ АНИҚЛАШ


    1. Эгилув қайишиши билан

ларига мос тарзда қайишишга ҳисоблаш бажарилаётган бутун юкламанинг узоқ муддатли бўлма-
ган таъсиридан юзага келган эгри-
белгиланувчи fm, эгилиш ушбу фор- муладан аниқланади:
l 1

f m   M x dx, (171)

лик;
0 r x


2
1


r

    • доимий ва давоматли

бунда Mx - эгилиши аниқлана- ётган оралиқ узунлиги бўйича х ке-

юкламаларнинг қисқа муддатли
таъсиридан юзага келган эгрилик;
симда унсурнинг изланаётган сил- жиши йўналишида қўйилган бирлик

1

3
r
- доимий ва давоматли
кучнинг таъсиридан х кесимдаги эгувчи момент;


x
юкламаларнинг узоқ муддатли юкламалар узоқ муддатли таъсири-
1


r

  • эгилиш аниқланаётган

дан юзага келган эгрилик;
юкламада унсурнинг х кесимдаги

1
r

  • дастлабки қисув зўри-

тўлиқ эгрилиги; 1
r
нинг қийматлари

4
қиши таъсирида юзага келган бетон-
тегишлича дарзсиз ва дарзли май- дончалар учун (155) ва (170) форму-

нинг киришуви ва силжувчанлиги
натижасида унсурнинг эгилуви би-
лалар бўйича аниқланадилар; 1
r
нинг

лан боғлиқ ҳамда 4.25 банд кўрсат- маларига мос тарзда (158) формула бўйича аниқланувчи эгрилик.
ишораси эгрилик эпюрасига мос тарзда қабул қилинади.
Дастлабки зўриқишга эга бўл-


1 2

,
1  1


r r
1

ва
r
- эгрилик (160)



маган ўзакли, лекин дарзга эга бўлган доимий кесимли эгилувчи

формула бўйича аниқланиб, бунда
унсурлар учун эгувчи момент ўз


ва
1

1
r
1

2
r
лар s ва v, ларнинг
ишорасини ўзгартмайдиган ҳар бир майдонча чегараларида, эгриликни


ни
юкламаларнинг узоқ муддатли бўл- маган таъсирларига тўғри келган
энг кўп зўриққан кесим учун, уни бундай майдончанинг бошқа кесим-

қийматларида ҳисобланади,
1


r
лари учун эгувчи момент қийматла- рига мутаносиб ўзгаради, деб қабул


3
эса, юкламаларнинг давоматли
қилган ҳолда ҳисоблашга йўл қўйилади (21-чизма).




    1. чизма. Эгувчи моментлар ва дои- мий кесимли темирбетон унсурлар учун эгрилик эпюралари

а - юкламанинг жойлашув тузил-
маси;
б - эгувчи моментлар эпюралари; в - эгрилик эпюраси

    1. Эгилувчи унсурлар учун

crc - дарзларнинг силжиш қайи- шишига таъсирини ҳисобга олувчи ва қуйидагига тенг, деб қабул қили- нувчи доимий: унсурнинг бўйлама ўқига тик ва қия дарзлар мавжуд бўлмаган унсур узунлиги бўйича майдончаларда - 1,0; унсурнинг бўй- лама ўқига фақат қия дарзлар мавжуд бўлган майдончаларда, - 4,8; унсурнинг бўйлама ўқига фақат тик ёки тик ва қия дарзлар мавжуд
бўлган майдончалар ҳолида ушбу формуладан аниқланади:

l  10 да қўйилган кучларнинг, улар-
h
нинг эгилувига таъсири ҳисобга оли- ниши лозим. Бу ҳолда тўлиқ эгилув
3EbIred 1

x x

crc
M r
1
, (174)

ftot тегишлича fm эгилув қайишиши ва fq силжишқайишиши билан боғлиқ бўлган эгилувлар йиғиндисига тенг- дир.

    1. Силжиш қайишиши билан боғлиқ бўлган fq, эгилув ушбу фор- муладан аниқланади:

l
fq   Qx xdx, (172)
0
бунда Qх - эгилув аниқланаётган кесимга қўйилган бирлик кучнинг изланаётган силжиши йўналишида
бунда Mx , r - тегишлича,

x
ташқи юкламанинг моменти ва эги- лиш аниқланаётган юкламада х ке- симдаги тўлиқ эгрилик.

    1. Ясси тўрлар билан ўза- кланган, чўзилган соҳасида дарз- ларга эга бўлган, қалинлиги 25 см дан кичик туташ нуқталар учун эги- лишларнинг (171) формула бўйича ҳисобланган қийматларини кўпи би- лан 1,5 деб қабул қилинувчи

h 3

таъсиридан х кесимда юзага келган
0
h0 0,7
, формула доимийга

кўндаланг куч;
х - ушбу формуладан аниқла- нувчи силжиш қайишиши
кўпайтирилади, бунда ho - см ларда.

    1. Бир қаторли ўзакланган 22-чизма унсурлари чекка унсурлар


x

2
1,5Qxb
Gbh0
crc
, (173)
усули билан (ёки бошқа математик усуллар билан) ҳисоблашда (160)

бунда Qх - ташқи юкламалар таъсирида х кесимда юзага кўнда- ланг куч;
b2 - бетоннинг давоматли сил-
тенглама ўрнига қуйидаги кўри-
нишдаги физикавий боғланишлар- нинг симметрияланган тизимидан фойдаланишга рухсат берилади:


1 B M B N;

жувчалигини ҳисобга олувчи ҳамда 33 жадвалдан қабул қилинувчи дои- мий;
r 11 12
0 B12 M B22 N ,
(175)

бунда
M M


aet mPeopi

; (176)
v - жадвал 34 бўйича қабул қилинувчи доимий



N   N
act
P; (177)
f - кесимнинг қисилган соҳасида жойлашган ўзакни ҳисобга

B 1 b s ;(178)
олмаган (164) формуладан аниқла-

11 z
z 2

    •  bh E v~ E A

нувчи доимий;;

s b f
0 b s
s

s - банд 4.29 кўрсатмаларига мос тарзда аниқланади;


b - банд 4.27 кўрсатмаларига мос тарзда аниқланади.
Ҳисоблаш тузилмасининг қулайлаштириш мақсадида у ўқни кесимнинг ишловчи баландлиги че- гараларида жойланади. Агар у ўқ

      1. чизма. Қайишишларга ҳисоблашда бир қаторли ўзакланган унсурнинг бўйлама ўқига тик кесимдаги зўриқишлар ва кучланишлар эпюралари тузилмаси.

қисилган соҳа кесим юзаси оғирлик марказидан юқорида жойлашган бўлса, у ҳолда zb катталикни манфий ишора билан олинади.



B12
1 s zb


2 E A
b zs
(179)

;
~
Агар Р зўриқиш y ўқдан пастроққа қўйилган бўлса, (176) фор-

zs zb s s
f bh0 Ebv
муладаги иккинчи қўшилувчи учун

1 z2
z2
«минус» ишора олинади; агар Р

B b 5 s b ; (180)

22 z
z 2 
 bh E v~
E A
зўриқиш y ўқдан юқорироққа

s b f
v~  2v
0 b s s

(181)
қўйилган бЎлса, у ҳолда «плюс» иҳора олиниши лозим.



о- ўқ у бўйлаб узайиш ёки қисқариш;
Mact- қаралаётган кесимдан бир томонда жойлашган ташқи кучлар- нинг у ўққа нисбатан моменти;
Nact - ўқ у сатҳида қўйилган ҳамда чўзилишда «плюс» ишора би- лан қабул қилинувчи ташқи бўйлама куч;
zs,zb - ўқ у дан тегишлича,
(177) формуладаги биринчи қўшилувчи учун «плюс» ишора, - Nact зўриқиш чўзувчи бўлганда, «ми- нус» ишора эса, - қисувчи бўлганда қабул қилинади.

    1. Ўзаклари кўпқаторли жой- лашган унсурларни ҳисоблашда (23- чизма) қуйидаги кўринишдаги фи- зикавий боғланишлар умумий тизим- дан фойдаланиш тавсия қилинади:

чўзилган ўзакдаги ва қисилган бе-
M D 1 D

тондаги зўриқишлар тенг таъсир қилувчилари қўйилган нуқтагача ма-

11 r 12




N D 1 D
o;

 ,
(182)

софа;
 - банд 4.28 кўрсатмаларига мос тарзда аниқланади;


бунда
12 r
22 o

D n Esi ' 2 k ' 2
кўрсатмаларига мос тарзда

11  
i 1 si
Asi zsi Esj Asj zsj
j 1
аниқлашга йўл қўйилади.

f

 1


bho Eb~ 2


b

z ; (183)
b

D n Esi k '



12  
i 1
Asi zsi Esj Asj zsi
si j 1

f


  1
bho Eb~

z
b
b
; (184)


D si '
n E k
22 Asi   E A

        1. чизма. Кўпқаторли ўзакланган унсурнинг бўйлама ўқига тик кесимда қай-

i 1 si
j 1
sj sj
таришларига ҳисоблашдаги зўриқишлар ва

f
  1
bho Eb~

; (185)
b
кучланишлар эпюралари тузилмаси.

i- бўйлама чўзилган ўзак таёқча- нинг тартиб рақами;
j- қисилган ўзак учун ўшанинг
ўзи;
1- кесим қисилган соҳасининг формулага тенг бўлган нисбий ба-

    1. Download 1.26 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling