Навоий давлат кончилик институти ва тошкент давлат техника университети илмий даражалар берувчи

2.5 – rasm. Parchin mixli chokli birikmalar
Misol 2.2. Agar po’lat parchin mixlar uchun ruxsat etilgan kuchlanish (2.5-rasm, a): kesishga [ ]_cp = 140 N/mm² ezilishga [ ]_cp = 320 N/mm² ga teng bo’lsa, u holda parchin mixni kesishga va ezilishga bo’lgan biriktirilishlarini tekshiring.
Parchin mixlar soni, parchin mixning hisobiy diametri d₀ = 13 mm.
Yechish:

1. 
   Statika qonunlariga muvofiq parchin mix og’irlik markazi S nuqtasiga P kuchni keltiramiz. Tekis tutashishdagi moment M = Pl va kuchni P₁ = P topib olamiz. Kuchning P₁ va momentning M ta’sirini alohida ko’rib chiqamiz.
   
2. 
   Parchin mix ko’ndalang kesimi markazlari bo’lgan to’g’ri keladigan nuqtalardagi P₁ kuchi z, Q_p kuchi bilan tenglashtiriladi.
   

(2.5-rasm, b). Har bir kuch Q_p = P/z =16,0·10³/4 = 4,0·10³ N.

3. 
   Parchin mix ko’ndalang kesimi markazigacha va C og’irlik markazigacha bo’lgan r masofalardagi M og’irlik tomoni z, Q_M r tomonlari (moment) bilan tenglashtiriladi.
   

a22 a22 1052 1052 149mm.
r      

Har bir kuch Q_M o’zining radusiga perpendikulyar va quyidagiga teng:

Q_M  Mzr  Plzr  16410149³ 500 13,410₃N.

3. 
   Parchin mixga ta’sir qiluvchi jamlanma kuchlar Q₁, Q₂, Q₃, va Q₄ parallelogramm qonuniga asoslanib topiladi. Bular ichidan 2 - va 3 – parchin mixlar eng ko’p yuklangan bo’lib chiqdi va Q₂ = Q₃ kuchlar Q₁ = Q₄ kuchlarga nisbatan yuqori.
   

Kosenuslar teoremasiga asoslanib Q_max = Q₃ eng katta kuchni aniqlaymiz:
Q_max  Q_M² Q_P² 2Q_MQ_P cos135  13,4² 4² 213,44(0,707) 16,5kN

3. 
   Q_max kuchiga asosan shvellerda joylashgan parchin mixni kesishga va ezilishga tekshiramiz (shveller devori qalinligi =6 mm, chiziq qalinligi esa = 10 mm, ya’ni ga teng bo’lgani uchun shvellerda joylashgan parchin mixning faqatgina bir qismini tekshiramiz): ср  Qdmax2 /4  4316,14,513102 3 124N /mm2 []ср;
   

 0

_sm  Qmaxd₀  166,513103 212N /mm2 []sm . 
₁