Навоий кон металлургия комбинати Навоий давлат кончлик институти Кончилик факультети

3.2. Унумдорлик, ишларнинг умумий ташкил қилиниши

Тажриба-саноат блогининг иш режими лойиҳага берилган вазифага кўра қуйидагича қабул қилинган:

• 
  Йиллик иш кунлари сони – 255;
  
• 
  Суткадаги иш сменалари сони – 3;
  
• 
  Смена давомийлиги – 7,2 соат.
  

Тажриба-саноат блогининг лойиҳали қуввати йилига 200,0 минг т руда, тоғ массаси бўйича йиллик унумдорлик – 80,3 минг м³. Кон ишларининг ишлаб чиқариш жараёнлари бўйича ТСБ унумдорлигининг кўрсаткичлари 2.1 жадвалда келтирилган.
2.1 жадвал.
Руда ва тоғ массаси бўйича шартли қабул қилинган блок унумдорлиги

Номланиши	Блокнинг унумдорлиги
	Йиллик		Суткалик		Сменали
	Минг м^3	Минг т	м^3	Минг м^3		Минг т	м^3
1. Кон массасининг умумий ҳажми	80,3	208,8	314,9	818,8		105,0	273,0
жумладан:
-тайёрлов-қирқиш ишларидан	11,7	30,4	45,9	119,4		15,3	39,8
- қазиб олиш ишларидан	68,6	178,4	269,0	699,4		89,7	233,2
2. Руда бўйича умумий шу	76,9	200,0	301,6	784,2		100,6	261,5
жумладан:
-тайёрловғқирқиш ишларидан	8,3	21,6	32,6	84,8		10,9	28,3
- қазиб олиш ишларидан	68,6	178,4	269,0	699,4		89,7	233,2
3. Бўш тоғ жинси бўйича умумий	3,4	8,8	13,3	34,6		4,4	11,5

3.3. Кон лаҳимларининг формасини танлаш

Мустаҳкамлагич турини бирламчи, ҳамда кон лаҳимининг кўндаланг кесими юзаси формасини танлаш турғунлик кўрсаткичи ҳисоби П_у орқали амалга оширилади.





бунда ρ – юқори қатлам тоғ жинсларининг зичлиги – 2600 кг/м³;
Н – 560 м – кон лаҳимининг жойлашган чуқурлиги;
σ_cж – кон лаҳими ўтилаётган тоғ жинсларининг бир ўқ бўйлаб сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси, МПа.

бунда f – тоғ жинсларининг М.Протодяконов шкаласи бўйича қаттиқлик коэффициенти – 16.
Мавжуд тавсияномаларга асосан мустаҳкамлагич турини, ҳамда кон лаҳимининг кўндаланг кесими юзаси формасини танлаш турғунлик кўрсаткичи ҳисоби П_у бўйича қуйидаги шарт бажарилиши талаби бўйича амалга оширилади:
П_у (0,019) ≤ 0,05
Ушбу кон лаҳимини мустаҳкамлагичсиз ўтиш мумкин.
Таъсир этадиган максимал кучланишлар билан тоғ жинси массивининг мустаҳкамлигини таққослаш орқали тоғ жинси турғунлиги захирасини текшириш ҳисобини амалга оширамиз. Лойиҳавий горизонтал кон лаҳимининг ён деворлари мустаҳкамлик чегараси n_б ни қуйидаги формула орқали ҳисоблаймиз:

бунда К_с – структуравий кучсизланиш коэффициенти (коэф. структурного ослабления) – 1
К_∞ – давомий мустаҳкамлик коэффициенти – 1
К₁ – кон лаҳими ён деворлари кучланишлар конқентрацияси коэффициенти – 2,96
Кон лаҳимининг шифти бўйича турғунлик захирасини аналогик тарзда аниқлаб оламиз.

бунда К_р – тоғ жинслари бир ўқ бўйлаб сиқилишдаги ва чўзилишдаги мустаҳкамлик чегараларини ҳисобга олувчи коэффициент – 0,1;
К₂ – кон лаҳими шифтидаги кучланишлар конқентрацияси коэффициенти - 1,0;
λ – Пуассон коэффициентидан (μ=0,25) фойдаланиб ён томон қия кучланишлар катталигини аниқлаймиз – 0,33
.
Лойиҳавий кон лаҳимининг ён деворлари мустаҳкамлик чегараси n_б ва шифти бўйича турғунлик захираси n_к (n_б>3 ва n_к> 3) эканлигини ҳисобга олиб бу лаҳимнинг формасини тўғри бурчакли свод шаклини қабул қиламиз.

3.4. Қия транспорт стволи (уклони) кўндаланг кесимининг ҳисоби

Кесимнинг тўғри бурчакли-гумбазли шаклида шартли қабул қилинган МТ 2010 марка шахта автосамосвалидан фойдаланишда кон лаҳимининг транспорт қиялигининг ўлчами ва кесим юзасини ҳисоблаш қуйидаги схема бўйича ўтказилади:
Ҳисоб учун шартли дастлабки маълумотлар:
-машина кенглиги – 2,2 м;
- машина баландлиги – 2,45 м;
1. Кон лаҳимининг кенглиги

Бу ерда b₀ – 2,2 м кенглик бўйича тавсия қилинган қурилманинг энг катта ўлчами
m – одамлар учун эркин ўтиш кенглиги – 1,2 м
n – қурилма ва кон лаҳимининг ёни ўртасидаги оралиқ – 0,5 м
2. ён бўйича кон лаҳимининг баландлиги (бештагача)

3. Кон лаҳиминингнинг тўлиқ баландлиги (қутили шакл учун)

Бу ерда - йўл қопламасининг қалинлиги – 0,3 м
Ҳисобланган қийматда лаҳимнинг кўндаланг кесими юзасини аниқлаймиз:
4. Кон лаҳимининг кўндаланг кесимининг майдони

Бу ерда – бетон билан маҳкамланишини ҳисобга олганда сув чиқариш ариғининг майдони – 0,25 м².