Navoiy davlat konchilik instituti ashurova n. B. Atamuradov sh
Boshqaruv qarorlarini tayyorlash jarayoni va qabul qilish bosqichlari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
13.3. Boshqaruv qarorlarini tayyorlash jarayoni va qabul qilish bosqichlari
Menejment amaliyotida boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish va amaliyotga qo’llashning ko’plab shakl va usullari yig’ilgan. Savollarning murakkabligi va 231 mazmuniga qarab, boshqaruv qarorlarini tayyorlash va qabul qilishda, iqtisodiy tahlil, eksport baholarni kabi usullardan foydalanishdan rahbar faoliyat harakatinnig ketma-ketligini umumiy sxemasi mavjud, uni bilish konkret qarorlini ko’rib chiqishga yordam beradi. Qaror qabul qilishdan oldin rahbar quyidagilarni aniqlab olish shart. 1. Harakat maqsadi va unga erishish yo’llari. 2. Muammoning muhim taraflarini; 3. Kerakli moddiy, pulli va mehnat resurslarini; 4. Bajaruvchilarning vazifalarini; 5. Vazifa bajarilishini tashkil etish tartibini. Тashkilot faoliyati bilan bog’liq boshqaruv qarorlari bevosita rahbar tomonidan ishlab chikiladi, bu qarorlar tashkilot mezoni va qonunchilikka zid kelmasligi kerak. Jamoa «soveti» qabul qilinadigan qarorlarni ishlab chiqilishining barcha bosqichlarida faol ishtirok etadi. Har bir murakkab qarorlarni qabul qilish jarayoni o’z ichiga quyidagi bosqichlarni qamrab oladi: 1. Maqsadni aniqlanishi, muammoni tushunish va kerakli axborotni yig’ish; 2. Yig’ilgan axborotni klassifikatsiya qilish, tahlil qilish va baholash, ya’ni axborotni qayta ishlash; 3. Qarorlarni turli variantlarini ishlab chiqish; 4. Variantlarni tahlil qilish, muhokama qilish va baholash; 5. Oxirgi va optimal (maqbul) variantni qabul qilish; 6. Har bir qarorni kerakli shaklda hujjatlashtirish; 7. Qarorlarni tasdiqlab (muhrlab) qo’yish; 8. Qarorni bajaruvchiga yetkazish; 9. Qabul qilingan qarorlar bajarilishini tashkil qilish; 10. Qaror bajarilishining nazorati va hisobi. Har bir bosqichni alohida ko’rib chiqamiz. Birinchi bosqichda kollektivdagi ijtimoiy-iqtisodiy jarayoni tahlil qilish asosida amalga oshadi. Bu bosqichda rahbar va kollektiv orasidagi o’zaro munosabatiga bog’liq, rahbarni bu bosqichda ishlab chiqarish uzluksizligini 232 ta’minlash maqsadida rahbar ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni yechishga katta e’tibor berishi kerak; Ikkinchi bosqichda yig’ilgan axborot klassifikatsiyalanadi, tahlil qilinadi va baholanadi. Bu bosqich murakkab jarayon bo’lib malaka, bilim va tadbirkorlikni talab qiladi; Uchinchi bosqichda axborotni yig’ish davom etib, uning haqiqiy imkoniyatlari baholanib, bir necha o’zaro almashuvchan variantlar, ya’ni alternativalar ishlab chiqiladi. Alternativ variantlar mas’ul shaxslar tomonidan ishlab chiqilib bevosita rahbar nazorati ostida bo’ladi. Тo’rtinchi bosqichda alternativ qarorlarning tahlili va xar tomonlama muhokamasida qarorlar ishlab chiqiladi. Qanchalik alternativ ko’p bo’lsa, shunchalik qarorni optimal variantini tayyorlash samarali bo’ladi. Boshqaruv qarorlarning turli variantlarini tahlil va baholash odatda ularning tahlili va hisobini EHMda taqqoslash orqali keladi. Keyin diqqat bilan xar bir variantning baxosini ko’rib chiqishadi, shuning asosida oxirgi va optimal variant tanlanadi (5-bosqich). 6-7-bosqichlarda, shuningdek kam ahamiyatli mazmunga ega bo’lgan, tanlangan qarorni aniq tasvir beriladigan bosqichdir. Bu jarayonda hujjatning ikki qismi ko’rib chikiladi: analitik va konstruktiv. Analitik qismida muammoni kelib chiqish sabablari, konsruktivlikda esa muammoni yechish uchun vositalar va resurslar, asosiy yo’llar va uslublar ko’riladi. Qaror ishbilarmon xususiyatiga ega bo’lishi kerak. Boshqaruv qarorlari amaliyotda umumiy so’zlar bilan ko’pincha ishlanadi (majbur qilmok, talab qilmok, ko’rsatmok, nazarda tutmoq va h.k.). Oxigi va eng zarur bosqichlar - bu 8,9 va 10 bosqichlar bo’lib, ular qabul qilingan qarorni batafsil jarayonini tashkil etish bilan bevosita bog’liqdir. Boshqaruv qarorlarini tayyorlash va qabul qilish jarayonini aniq tizimli yondashishni nazorat qilishni talab kiladi: – axborotning yagona kompleks tizimini yaratish. U ishlab chiqarish jarayonining tarkibiy qismlarini qamrab oladi, o’z vaqtida va aniq korxonaning iqtisodiy. Ijtimoiy-ruhiy axvolini tavsiflash; - muammolarni yechishni tezlashtirish, chunki iqtisodiy va ijtimoiy- 233 ruhiy muhitlar uning o’zgarishi bilan bog’liqdir; – alohida bo’lmagan va shu bilan birgalikda barcha variantli yechimlar tahlili; – ishlab chiqarishga ta’sir qiladigan kuchlarni aniqlashgina emas, balki ular samaradorligini ham; – tahlil qilish uchun tezkor, hisob-kitob va statistikadan foydalanish (13.1- chizmaga qaralsin). Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|