Navoiy davlat pedagogika instituti umumiy pedagogika va psixologiya kafedrasi umumiy pedagogika

Ishontirish va uqtirishning o’zaro bog’liqligi. Ko’p hollarda ishontirish va uqtirish o’zaro shunday bog’liq bo’ladiki, hatto ularni bir-biridan ajratib ham bo’lmaydi. Ishontirish va uqtirishning umumiy belgilari quyidagicha: 1) har ikkalasida ham so’z ta’sir etish vositasidir;
2) ta’sir etish natijasi ishontirish bilan amalga oshirildimi yoki uqtirish bilanmi- buni farqlash nihoyatda qiyin;
3) o’qituvchining nutqi maromi sust, ohangdorligi past bo’lsa va uning yuz ifodasi hayotiy bo’lmasa, ishontirish ham, uqtirish ham muvaffaqiyatsiz bo’ladi.
SHunday qilib o’qituvchining bolaga kommunikativ ta’sir etishda, ta’sir etish darajasini aniq bilishi va unga meros holda ishontirishni uqtiruvchi, uqtirishni esa ishontiruvchi vositalarini tanlay bilishi zarur.


Mustaqil ish uchun topshiriqlar
1- topshiriq: O’quvchilar o’qituvchidagi qanday sifatlarni ayniqsa qadrlashlarini aniqlashga oid savolnoma tuzing va biror sinfda so’rov o’tkazing. Natijani tahlil qiling.
2- topshiriq: Kelajakda siz o’qitishingiz lozim bo’lgan o’quv darsligidan foydalanib, 2-3 mavzu misolida o’quv predmeti orqali o’quvchilarni qanday kasblar bilan tanishtirish mumkinligini aniqlang. Ushbu topshiriqni bajarishda qo’yidagi sxemadan foydalaning:

Maktab darsligidagi o’quv mavzusi (bo’lim)	O’quvchilarni tanishtirish mumkin bo’lgan kasblar

3- topshiriq:. Insonning kommunikativ imkoniyatlarini aniqlashga oid testlar toping va yechishga harakat qiling, ulardan namunalar keltiring .

4- topshiriq:
Pedagogik masalani yeching:
O’zbek tili o’qituvchisi shunday yozadi : "Oilam yilnomasini yozuvchisi bo’laman" mavzusida 7- sinf o’quvchilar insho yozayapti. Kutilmaganda qo’l ko’tarildi. O’quvchini yoniga keldim. Dilshoda tortinib: "genealogiya daraxti" iborasida "genealogiya" atamasini va uni bizga qaysi tildan o’tib kelganini to’g’ri yozdimmi deb so’rayapti.
Bilaman, Dilshoda bu atamani haqiqatdan ham yozishda qiynalayotgani uchun so’rayotgani yo’q, u har bir baho uchun ortiqcha darajada kuyinadi, o’ziga to’la ishonmaydi, mustaqil ishlashga hali odatlanmacan. Jur’atli emas..."
Ko’rayapman Muhabbat A. ham qandaydir bezovta bo’layapti. Muxabbat -tez hayajonlanadigan qiz, agar u yozganlaridan qoniqmasa, keyingi barcha ishlarini buzib qo’yishi mumkin. Unga o’zim bordim... Muhabbat menga pichirlayapti: daftar chetidagi maydonga o’tib ketibman. So’zni ko’chirish mumkin, u esa bu yerga sig’madi"...
Mana boshqa Muhabbat I. Menga yalinib-yolvorib qarayapti. Bilaman, u ishni a’lo bahoga bajarishga bor kuchini sarflaydi, bu intilishni quvvatlash va rag’batlantirish kerak.
Ashur N. Yozishni tugalladi, ruchkani qo’ydi va dam olayapti, butun sinf esa hali yozayapti. Bilaman: Ashur o’qish kerak bo’lgani uchun o’qiyapti, ishni qancha talab qilsang shuncha bajaradi, yaxshi ishga havasi yo’q baholarga xotirjamlik bilan munosabatda bo’ladi...”
Yuqorida bayon qilingan har bir xodisaga o’qituvchi qanday yo’l tutishi kerak?
12- mavzu . O`QITUVCHI FAOLIYATIDA MUOMALA MADANIYATI VA PSIXOLOGIYASI
R E J A:

1. 
   Ta’limda turli xildagi muloqotni tashkil etish va unda umuminsoniy qadriyatlar ustuvorligi
   
2. 
   Sharqona tarbiya va uning muloqaotga ta’siri.
   
3. 
   Muloqotga kirishda o’zbek urf odatlari, udumlar, ular haqida rivoyat, afsona, hikmatlardan foydalanish va kasbda tatbiq etish usullari.
   
4. 
   Pedagogik muloqot mohiyati, funksiyalari va tuzilishi.
   
5. 
   O’quv - tarbiya jarayonida pedagogik muloqotni boshqarish uslublari