«navoiyazot» aj «tasdiqlayman»

12.3 XK 13-43-09 GA MUVOFIQ ISHLAB CHIQARISH CHIZMASIGA KIRITILGAN TEXNOLOGIK BLOKLARNING
PORTLASH XAVFINI MIQDORIY BAHOLASH
Jadval 12.3

Texnologik bloklarning qurilmalati nomlanishi	Texnologik chizma bo'yicha blokning chegaralari bo'lgan armaturalar pozitsiyalari	Blokning nisbiy energitik salohiyati	Umumiy keltirilgan og‘irligi, kg	Blokning portlashdan xavflilik toifasi
1	2	3	4	5
Havoni ajratih jarayonida portlovchi aralashmalar hosil bo'lmaydi.

12.4 Jarayonni xavfsiz o'tkazishning asosiy qoidalari
12.4.1 Havoni ajratish qurilmalarida mavjud boְ‘lgan xavflarning tavsifi.

12.4.1.1 Havoni ajratish qurilmasida quyidagi xavflar mavjud.

1) O'rta bosimli uskunalar va kommunikatsiyalarning mavjudligi.
2) Kondenserlarda suyuq kislorodda uglevodorodlar kontsentratsiyasining oshishi, pastki ustunning suyuq havosi, bu apparatda aralashmalar paydo bo'lishiga olib kelishi mumkin.

Bosim va harorat rejimi, shuningdek, bug' va havo oqimi normalarini buzilishi, uskunalar, quvurlar va armaturalarni zichlanganlik shartlariga rioya qilmaslik quvurlar va qurilmalarning yorilishi, yong'inga olib kelishi mumkin. Ish maydoni havosida kislorod, azot miqdorining ruxsat etilgan konsentrat chegarasidan yuqori bo'lishi.
3) Terida termik kuyishlar bug', suyuq havo kondensati, kislorod, azot tushganda, shuningdek quvurlar yoki qurilmalarning issiq, sovuq qismlariga tegishi natijasida yuzaga kelishi mumkin.
4) Mexanizmlarning harakatlanuvchi qismlarining mavjudligi.
5) Elektr jihozlari bilan ishlash.
6) Kimyoviy mahsulotlar bilan ishlash.
7) Havo ajratish sexining barcha xodimlari oddiy texnologik rejim va ish yo'riqnomalarida nazarda tutilgan barcha me'yorlar va talablarga rioya qilishlari shart.
8) Ishlash rejimi buzilgan taqdirda va noxush hodisalar sodir bo'lganda, ishlaydigan xodimlar yong'inda qolishilari, zaharlanishi va termik kuyish ehtimoli mavjud.

12.4.1.2 Jarayonlarni xavfsiz o'tkazish uchun kimyo sanoatining yong'in va portlashga

xavfli ishlab chiqarish ob'ektlarining xavfsizligi va sanoat sanitariyasi qoidalari va
normalariga rioya qilish kerak.
1) Ishlayotgan havo ajratish moslamalari soz holatda bo'lishi va barcha o'lchovchi asboblar bilan jihozlangan bo'lishi kerak.
2) O'z vaqtida, jadvalga muvofiq, rejalashtirilgan profilaktik va oraliq-kapital ta'mirlash ishlari olib borilishi kerak.
3) Qurilmalar, aloqa vositalari, mashinalar – ish yo'riqnomalari va qoidalarda nazarda tutilgan rejimlarda ishlashi kerak.
4) Bloklarning, turbokompressorlarning ishlashiga faqat har bir ish joyida belgilangan tartibda tasdiqlangan ko'rsatmalar mavjud bo'lganda ruxsat beriladi.
5) Xizmat ko'rsatuvchi xodimlar, agar ular ish joyida xavfsizlik choralari va yong'inga qarshi qoidalar bo'yicha ko'rsatmalarni belgilangan tartibda o'tgan bo'lsa, xavfsiz mehnat usullarini olib borish bo'yicha ko'rsatmalar berish va o'rgatish tartibi to'g'risidagi yo'riqnomaga muvofiq ishda etarli amaliy ko'nikmalarga ega bo'lsa, ishlashga ruxsat etiladi.
6) Mashinalarning barcha harakatlanuvchi va aylanadigan qismlari himoyalangan bo'lishi kerak.
7) Bosim ostidagi quvurlar va mashinalarning gardish ulanishlarining boltlarini tortish taqiqlanadi. Agar sizib chiqishlar aniqlansa, bosimni tushirish kerak, nosozliklar bartaraf etish shart.
8) Xavfsizlik klapanlarini o'rnatish va texnik xizmat ko'rsatish xavfsizlik klapanlari bo'yicha amaldagi qoidalarga muvofiq amalga oshirilishi kerak.
9) Barcha tok oqib o‘tuvchi elektr zanjirlari nosozligi davrida kuchlanish ostida bo‘lishi mumkin, shuningdek, statik elektr toki hosil bo'lishi mumkin bo‘lgan gaz va suyuqliklar harakati bosimi ostidagi uskunalar va quvurlar yerga ulanishi lozim.
10) Bosim ostida ishlaydigan asbob-uskunalar va kommunikatsiyalar xavfsizlik qoidalarga muvofiq, o'z vaqtida ichki tekshiruvlar va gidravlik sinovdan o'tkazilib, apparatlar va idishlarga ularni keyingi o'tkazish muddatlari to'g'risida belgi qo'yilgan holda ishlashi kerak.
11) Yong'indan xavfli binolarda barcha olovli ishlar belgilangan tartibda berilgan olovli ishlarni bajarish uchun ruxsatnoma asosida amalga oshiriladi.
12) Havoni ajratish zavodining xonasida yong'inga qarshi vositalar bo'lishi kerak: qutilar bilan qum, suv, o't o'chirish moslamalari, asbest yoki mato. Barcha yong'inga qarshi uskunalar yaxshi holatda bo'lishi kerak, ularga o'tish joylari va kirish yo'llari to'sib qo'yilmasligi kerak.
13) Quyidagilarga alohida e'tibor qaratish lozim:
- moyning kislorod bilan aralashma hosil qilishiga yo'l qo'ymaslik;
- teriga kriyojenik suyuqliklar tushganda, kuchli kuyishga olib keladi;
- suyuq kislorodning asfalt va boshqa organik qoplamalarga to'kilishi portlashga olib kelishi mumkin;
- suyuq kislorodni tez to'kish uchun o'rnatilgan uskuna joylarida "Suyuq kislorodni to'kish uchun joy", "Yong‘inga xavfli", "Chekish taqiqlanadi" degan ogohlantirish yozuvlari bo'lgan trafaretlar bo'lishi kerak;
- binolarning gazdan xavfli joylarida smenada bir marta kislorod miqdori bo'yicha havo tahlilini o'tkazish kerak.
14) Xona havosidagi kislorodning ruxsat etilgan maksimal hajmi (19÷23)%. Gazdan xavfli joylar ro'yxati va nazorat qilish davriyligi korxona rahbariyati tomonidan tasdiqlanishi kerak.
15) Ko'rsatmalarda quyidagilar ta'kidlanishi kerak:
- sintetik materiallardan tayyorlangan maxsus kiyimlardan, junli sviterlardan foydalanish taqiqlanadi;
- kislorod kontsentratsiyasining oshishi mumkin bo'lgan joylarda chekish va olov yoqish taqiqlanadi;
- bosim ostida quvur liniyalari va armaturalarning boltlari va zichlovchi halqalarini mahkamlash taqiqlanadi.