Nazariy qism L. L. Sulfat kislotaning qo'llanilishi

5320400 KI 2022-yil 19A- 19 KT
O^xzg.	Varaq	Hujjat	Imzo	Sana

Sulfat kislota uchuvchan emasligi va kuchli kislota bo'lganligi uchun quruq tuzlar tarkibidan kuchsiz yoki uchuvchan kislotalarni siqib chiqaradi, masalan:

NaNOs +H2SO4 = NaHSO4 + HNO3 K2CO3+ H2SO4=K2SO4 + H2O+ CO2 Konsentrlangan sulfat kislota kuchli oksidlovchi xossasiga ega, uning ta'sirida HI va HBr kabi kislotalar (HCl bunday jarayonda qatnashmaydi) erkin galogenlargacha oksidlanadi. Bunda oltingugurtning +6 oksidlanish darajasi +4 holatga (SO2 gazi ajralib chiqadi) qadar qaytariladi. Yetarli darajada sulfat kislota (75% dan yuqori konsentratsiyali) temirga ta'sir ko'rsatmaydi, bu holat quyuq, kislotani po'lat shisternalarda saqlash yoki tashishda katta amaliy ahamiyatga ega. Konsentrlangan sulfat kislota qizdirilganda kuchli qaytaruvchilar ishtirokida S^-2, S° va S+4 holatgacha qaytariladi [15].
8Zn + 11H2SO4 8ZnSO4 + H2S+ S + SO2 + 10H2O kons. 3S⁶+ + 16e ^ SO + S^2- + S⁴+ Zn - 2e ^ Zn²+
Sulfat kislota bilan metallar orasidagi reaksiya mahsulotlari sulfatlar, tarkibida kristallgidrat suvi boigan mahsulotlar kuporoslar deb ataladi (masalan, CuSO₄ • 5H₂O, FeSO4 • 7H2O mis hamda temir kuporoslari va boshqalar). Kopchilik metallarning sulfatlari suvda yaxshi eriydi, lekin CaSO₄, PbSO₄ va BaSO₄ qatorida, ularning eruvchanligi keskin kamayib boradi (BaSO4 amalda erimaydi). Sulfat kislota anorganik kislotalar, ishqorlar, tuzlar, mineral o'g'itlar, xlor ishlab chiqarish uchun juda muhim xomashyodir. Shu bilan birga, neft mahsulotlarini zararli qoshimchalardan tozalashda ham sulfat kislota ishlatiladi. Mashinasozlikda metallning sirti boshqa metall bilan qoplanishidan (xromlash; nikellash va boshqalardan) oldin sulfat kislota bilan tozalanadi. Sulfat kislota portlovchi moddalar, sun'iy tola, boyoqlar, plastmassalar va ko'pgina boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishda ishlatiladi. Akkumulyatorlarga sulfat kislota eritmasi quyiladi, Laboratoriyada moddalarni quritishda eksikatorga konsentrlangan sulfat kislota quyib ishlatiladi. Olinishi: Sulfat kislota ikki xil usulda nitroza va kotakt usulda olinadi.Sulfat kislota olishda asosiy xom ashyo pirit (FeS₂), metal sulfidlari, oltingugurt hisoblanadi. Bu

						Bet
					5320400 KI 2022-yil 19A- 19 KT