Neft ha'm gazdi qayta islew karxanalari o'ndiris na'tiyjeliginin' mazmuni, korsetkishleri ha'm onin' kolemine ta'sir etiwshi faktorlar Joba

Na'tiyjeliliktin' ekonomikaliq tu'sinigi

Islep shıǵarıw iskerliginiń natiyjeliligi kárxananıń tabısı hám ekonomikalıq tárepten turaqlılıǵın xamda aqılǵa say xojalıq júrgiziwin ańlatadı.

Islep shıǵarıw natiyjeliligi xar bir kárxana iskerliginiń eń tiykarǵı waziypası esaplanadı. Ol xojalıq júrgiziwdiń sapa hám muǵdar kórsetkishlerin, sonıń menen birge, materiallıqlasqan hám janlı mexnat ǵárejetleri xamda alınǵan nátiyjeler ortasındaǵı munasábetti ańlatadı.
Nátiyjeli islew degeni óz ma`nisiga kóre, mólsherlengen (joybarlastırılǵan ) paydanı alıw, óndirislik emes ǵárejetleri hám yuqotishlarni kemeytiw, islep shıǵarıw quwatları hám jumısshı kúshinen jaqsılaw paydalanıw, mexnat natiyjeliligin asırıw, islep chikarilayotgan ónimdiń sapasın jaqsılawdı ańlatadı.
" Nátiyje", " nátiyjelililik", ' sociallıq-ekonomikalıq nátiyjelililik" sıyaqlı túsiniklerdiń arasındaǵı farqni ańlap alıw zárúr.
Nátiyje — islep shıǵarılıp atırǵan ónim (jumıs, xızmet), payda hám dáramat kolemin asırıw, ónim ózine túser bahasın kemeytiw, sapasız ónim islep shıǵarıwdı kemeytiw yamasa ulıwma, joq etiw menen baylanıslı bolǵan kárxana iskerliginiń unamlı nátiyjeleri bolıp tabıladı. Bul tabıslar natural formada islep shıǵarıw nátiyjesin, pul formasında bolsa ekonomikalıq nátiyjeni xarakteristikalaydı.
Nátiyjelililik, áwele, kárxana iskerliginiń sapa ji-xatların xarakteristikalaytuǵın túsinik bolıp tabıladı. Ol " nátiyje" qatlamınan kelip shıǵadı xamda oǵan qaraǵanda quramalı hám kompleks xarakteristikaına iye.
Nátiyjelililik ilaj retinde kóplegen texnikalıq, ekonomikalıq, proekt hám xojalıq qararların aldınan belgilep beredi. Kárxana óziniń xojalıq, ilimiy-texnikalıq hám investitsion siyasatın belgilewde nátiyjelililikten kelip shıǵadı.
Ekonomikalıq nátiyjelililik qabıl qılınıp atırǵan qararlardıń xojalıq júrgiziwde maksadga muwapıqlıǵın xarakteristikalaydı hám de barlıq qallarda nátiyjediń oǵan erisiw ushın ketken ǵárejetler (islep chikarish resursları ) ga qatnası retinde anıqlanadı. Ǵárejetler qanshellilik kem bolsa (ónim sapasına tásir etpegen túrde), nátiyje sonshalıq artadı, sonday eken, ekonomikalıq nátiyjelililik xam asadı.
Sociallıq-ekonomikalıq nátiyjelililik islep shıǵarıw natiyjeliligin mexnat sharayatların, onıń dóretiwshilik mazmunın bayıtıw, akliy hám fizikalıq mexnat ortasındaǵı farqni joytıwdı inabatqa alǵan túrde xarakteristikalaydı. Sociallıq-ekonomikalıq nátiyjelililik bir waqtıniń uzida, islep shıǵarıw natiyjeliligin kúsheytiw, kárxananıń tabıslı xızmet kórsetiwi, shaxstıń xar tárepleme rawajlanıwı jáne onıń barlıq kobiliyatlaridan paydalanıwdıń sebep hám nátiyjesi esaplanadı. Tikkeley social nátiyje, xızmetkerlerdiń bilim hám ilmiy tájriybesi, tájiriybe hám mádeniyatınıń ósiwi, xalıqı sawlıgınıń jaqsılanıwı hám ómir kóriwiniń uzayıwında sáwlelendiriledi.
Islep shıǵarıw natiyjeliligi social nátiyjelililikke salıstırǵanda baslanǵısh x, isoblanadi: ekonomikalıq tabıslar kárxananıń social máselelerin sheshiwge járdemlesedi. Mısalı, paydanıń ósiwi, fondlardıń artpaqtası kárxanaǵa social hámzifalar sheńberin keńeytiw hám olardı hal qılıw imkaniyatın beredi.
Birok, nátiyjelililik jáne onıń tiykarǵı kursatkichi - payda (dáramat ) óz-ózinen, avtomatikalıq túrde júzege kelmeydi. Túrli kárxanalarda nátiyjelililikke erisiw ushın ámeldegi islep shıǵarıw quwatları hám basqa qásiyetlerden kelip chikkan halda, túrli qural hám yullardan paydalanıladı. Bulnda waqıt faktorı, yaǵnıy nátiyjelililikke qiska yamasa uzaq múddetlerde erisiwdi muljallash, tiykarǵı roldan birin uynaydi. Mısalı, kárxana alıp atırǵan paydasın kisqa ha`m kt dawamında ónim sapasın jaqsılawdı aqsha menen támiyinlew, islep shıǵarıwdı qayta qurallandırıw hám modernizaciya etiw, xızmetkerler mamanlıǵın asırıwǵa ajratilayotgan mablaglarni kemeytiw yuli menen kupaytirishi múmkin. Uzok múddetli jobalarda bolsa Bul, paydanıń azayıwına hám xattoki kárxananıń bazar daǵı ornın yuqotishi nátiyjesinde bankrotga dús keliwine alıp keliwi múmkin.