Neftni kimyoviy sinflash

1. 
   Oltingugurtli neft asosan neftni klassifikatsiyalashda "Neftni kimyoviy sinflash " guruhiga kiradi.Eng ehtimoli ko`p yuqori molekulyar oltingugurtli birikmalar tiplari quyidagilardan iborat bo`lib, ularning asosiy tuzilish elementlari: benztiofen (1), benztiofan (2), tionaften (3), dibenztiofen (4), naftotiofen (5), kondensirlanmagan sistemalar va unga o`xshashlar (6,7). Neft tarkibida tiofan yoki siklik sulfidlar (polimetilensulfidlar) topilgan bo`lib, to`yingan 5 yoki 6 a'zoli oltingugurt atomli geterosikllardir. Shu bilan birgalikda tiofen va uning gomologlari neftni yuqori haroratlarda qayta ishlash mahsulotlarida topilgan Elementar oltingugurt, vodorod sulfid ushbu birikmalar neft va neft mahsulotlari tarkibida kichik konsentratsiyalarda mavjud. Odatda elementar oltingugurt va H<sub>2</sub>S neft tarkibida bo`lmaydi. Ular asosan oltingugurt – organik birikmalarning parchalanish ikkilamchi mahsulotlari sifatida hosil bo`ladi (haydash jarayoniga termik ta'sir, destruktiv qayta ishlash, neft fraksiyalarini qayta tozalash). Merkaptanlarni oksidlash jarayonida esa disulfidlar hosil bo`ladi. Neft 180-260⁰C da qizdirilganda H₂S hosil bo`lib, ajralib chiqadi. Bunda mavjud elementar oltingugurt miqdoriga qarab quyidagi reaksiyalar sababli hosil bo`ladigan H₂S miqdori ortib boradi.
   

RH + S  RSH;

2RSH  RSR + H₂S

2.Kimyoviy sinflshning parametrlari quyidagilar: zichlik.  juda yengil neft (r 4 20 <_0,8) , yengil (r 4 20 <_0,8-0,84) , og'ir (r 4 20 <_ r 4 20 <_ 0,88-0,92) va o'ta ogi'r ( r 4 20 >0,92)  360 C gacha bo'lgan tiniq fraksiyalar miqdori . quyi miqdorli (25%) o'rta miqdorli ( 25-50% ) , yuqori (50-75%) va o'ta yuqori (75-100%)  .   oltingugurtning miqdori . kam oltingugurtli (0,5%), o'rta oltingugurtli( 0,5-1,5%), oltingugurtli( 1,5-6%) va yuqori oltingugurtli (6% dan yuqori).   smolasimon asfalten moddalarning miqdori.  kam smolali (10% gacha aasfalto smolali ), smolali (10-20%) va yuqori smolali( 20-35 %) .   qattiq parafinlarning miqdori.  kam parafinli(5% gacha parafin ), parafinli(5-10%) , va yuqori parafinli (10% dan yuqori).

Маълум бўлишича ернинг чўкинди қатламларидаги органик модда

таркибида тарқоқ нефт углеводородларининг миқдори жуда кўп экан

тахминан 1014 т, бу миқдор барча очилган ва фараз қилинган дунёдаги

нефт конларининг заҳираларида бўлган нефт миқдоридан 100 марта

кўпдир. Демак, барча нефт конларини ҳосил қилиш учун тарқоқ нефт

углеводородларининг газ ва сув билан биргаликда миграцияланиш

жараёнида қулай геологик шароитларда (антиклинал қатламларида)

уларнинг умумий миқдоридан 1 % дан кўп бўлмаган миқдорининг тўпланиши етарли бўлади.

Тирик модда ва ундан ҳосил бўлган чўкманинг органик моддаси

учун жуфт сони углерод атомли ёғ кислоталарнинг доимо устин бўлиши

характерлидир. «Жуфт» ёғ кислоталарнинг декарбоксилланишида «тоқ» ёғ

кислоталар ҳосил бўлади, масалан пальмитин кислота мисолида:

С16Н32О2 → С15Н32 + СО2

3.Kam oltingugurtli neft tarkibida oltingugurtning miqdori 0.5% масалан Марковск кони (Иркутск вилояти) нефтида– 0,004 % олтингугурт, Сурахан нефтида– 0,13 %,

Балахан нефтида– 0,19 %,

4 Yuqori oltingugurtli neft tarkibida neftning miqdori ( 10% dan ko'p bo'ladi).