Neftni qayta ishlashda hosil bo`ladigan to`yinmagan uglevodorodlar

Alkenlarni oksidlash va ozonlash

Ushbu reaksiyalar olefinlardagi qo`shbog`ning o`rnini hosil bo`layotgan mahsulotlar tarkibi bo`yicha belgilashga yordam beradi.

Bundan tashqari oksidlash reaksiyalari etilen oksidi, atsetal'degid va akrolein olishda amaliy ahamiyatga egadir.

СН₂ = СН – СН₃ → СН₂ = СНСНО
Propilen Аkrolein
Propilen va ammiak aralashmasi oksidlanganda (oksidlab ammonoliz qilish) akrilonitril hosil bo`ladi va u sintetik kauchuk va kimyoviy tola olishda zarur monomer hisoblanadi.
3
С Н<sub>2</sub> = СН – СН<sub>3</sub> + NН<sub>3</sub> + O<sub>2</sub> → CH<sub>2</sub> = CH – CN + 3H<sub>2</sub>O
Akrilonitril
Alkenlarni qayta ishlash sanoat jarayonlaridan polimerizatsiya, degidrirlash, xlorlash va gidro - xlorlash, gidratatsiya, alkillash, oksosintezlarni ko`rsatib o`tish mumkin. С₆ - С₁₅ alkenlarni sanoat miqyosida ishlab chiqarish hamda yuqori oktan sonli benzin komponentlarini olishda quyi molekulyar oligomerlar (dimerlar, trimerlar, tetramerlar) alkenlarni polimerlab olinadi:
Н3РО4
4С₃Н₆ С₁₂Н₂₄
Alkenlarni yuqori molekulyar polimerlargacha polimerlash qimmatbaho polimer materiallari – polietilen, polipropilen va poliizobutilenlarni beradi:

Butilen va izoamilenlarni degidrirlaganda 1,3 - butadien va izoprenlar hosil bo`lib, kauchuklar sintezida ular asosiy monomerlardir.

2-Metil, buten-1
Etilen va propilenlarni xlorlash va gidroxlorlash ayrim erituvchi va oraliq mahsulotlarni olishda ahamiyatli usullardir:

Nordon katalizatorlar ishtirokida alkenlarning gidratatsiyasi
spirtlarning hosil bo`lishiga olib keladi:
H2O

CH₂ = CH₂ CH₃CH₂OH

Alkenlarni tarmoqlangan alkanlar bilan alkillaganda yuqori oktanli motor yoqilg`isi hosil bo`ladi:
C4H8 + (СН3)3CH H2SO4 изо-С8Н18
izooktan
Monosiklik arenlarni alkenlar bilan alkillaganda alkilbenzollar
hosil bo`ladi:
AlCl<sub>3</sub>
CnH2n + C6H6 CnH2n + 1C6H5
Alkilbenzollar asosiy organik sintez sanoatining qimmatli xomashyosidir.
Yuqori alkenlarga sulfat kislota biriktirilganda (sulfurlash reaksiyasi) H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> ning nordon efirlari hosil bo`ladi va ushbu alkilsulfatlar sintetik yuvish vositalarini olishda qo`llaniladi.
OSO₂OH

СН₃(СН₂)_nCH = CH₂ + H₂SO₄ → CH₃(CH₂)_nCH – CH₃
Kobalt katalizatori ishtirokida alkenlarning uglerod oksidi va vodorod bilan reaksiyasi (oksosintez) aldegidlar ishlab chiqarishda katta ahamiyatga egadir:
R – СН = СН2 + СО + Н2 → RСН2СН2СНО
Aldegidlarning keyingi bosqichda qaytarilishi natijasida mos ravishda birlamchi spirtlarni olish imkoniyatini beradi.