Nerv sistemasinin` funksiyasi eki bo`limge bo`lip u`yreniledi

Qullasi sabaq waqtinda aqiliy miynettin` joqari o`nimdarlig`in ta`miyinlew, sharshawdin` aldin aliwdin` sharalari to`mendegilerden ibarat boliwi kerek:
1. Oqitiwshi jan`a materialdi oqiwshinin` optimal jumis qa`biletine iye bolg`an waqtinda tu`sindiriw;
2. Sabaqtin` birinshi yariminda, sabaq beriwdin` aktiv usillarin qollap, oqiwshi
diqqatin uzaq waqit bir predmette uslap turiwdan tu`sindirilse, joqari na`tiyjege erisiledi.
3. Sabaq beriw usilin o`zgertip turiw oni joqari da`rejede alip bariw;
4. Klass bo`lmelerin ta`nepis waqtinda samallatiw;
5. Oqiwshi iskerligin tu`rli waziypalarg`a tartip, oqiw texnika qurallarin ken` qollaw, lekin oqiw texnika qurallarinan, televizordan, programmalastirilg`an dawis jaziw apparatlarinan, diafilmlerden paydalaniwdin` o`zi tiykarg`i gigiena qag`iydalarina qatan` a`mel qiliwdi talap qiladi.
6. Sabaq materialin tu`sindiriwde ko`rgizbe qurallardan ( su`wretler ko`rsetiw,
ta`jiriybeler ko`rsetiw) didaktiv oqiw qurallarinan maksimal paydalaniw.
7. Sabaq aralig`inda fizkulminutlar o`tkeriw. Oqitiwshinin` pedagogic sheberligi, onin` jan`a materialdi tu`sindiriw waqtindag`I ko`terin`ki keypiyati, oqitiwshinin` ha`r tu`rli dawista so`ylewi. Oqitiwshi bir qiyli dawista so`ylegen so`zi oqiwshini zeriktirip, ha`lsiretip qoyadi, bunday waqitta oqiwshi ta`repinen sabaq materialin o`zlestiriw qiyinlasadi, bas miy yarim sharlari qabig`inda tarqoq tormozlaniw protsessi payda bolip, uyqi basadi.
Gigienistler oqiwshilardin` sabaqta talig`iw sebeplerin u`renip shig`ip, qizig`arli mag`liwmatlardi keltirdi. Olar aniqlawinsha, joqari klass oqiwshilarinin` sharshawina tiykarg`I sebep ko`binese olardin` sabaqqa qiziqpawlari, oqiwdin` awirlig`I, shinig`iw orinlawg`a q`biletsizlik, sabaqtin` zerigerli o`tiliwi,sabaq materialin tu`sinbewshilik, mikroortaliqtin` keri ta`siri esaplanadi. Egerde sharshaw jag`dayi o`z waqtinda dem aliw menen almastirilmasa ol ju`da` sharshaw halatina o`tedi. Bul organism ushin kesellik esaplanadi. Ju`da` sharshag`an balalar sabaqti jaqsi na`tiyjede o`zlestiriwleri pa`seyip ketedi. Mektep oqiwshilarinda ju`da` sharshaw, tiykarinan oqiw ha`m oqiwdan tisqari jumislardin` normadan artip ketiwi, ku`n ta`rtibinin` buziliwi, ashiq hawada jeterli sayaxat qilmaw, awqatlaniwdi tuwri sho`lkemlestirmew na`tiyjesinde kelip shig`adi. Ju`da` sharshaw na`tiyjesinde nerv sistemasinda qozg`aliw ha`m tormozlaniwdin` kelisip islew qa`biletinin` buziliwina yag`niy nevrozg`a alip keledi.