Nikel olish Texnologiyasi

Nikel olish Texnologiyasi

Zarnigor Husniddinovna Muradullayeva

Reja:

• Nikel metali va nikelli rudalar tavsifi
• Oksidli va sulfidli nikel rudalarini qayta ishlash texnologiyasi
• Nikelga boy ruda va boyitmalarni turli xil pechlarda eritish
• Mis – Nikel shteynini konvertor pechida purkash

Nikel metali va nikelli rudalar tavsifi

Nikel oq rangli metall, atom massasi 58,69, erish harorati 1455⁰C, zichligi 8,8 g/sm3. Nikel boshqa metallardan pishiqlik va yuqori plastik xususiyatlari bilan ajralib turadi. Nikel po‘lat­ning xususiyat­larini yaxshilaydigan elementlarga kiradi.

Oksidlanish 5000C dan yuqori harorat­larda boshlanadi. Nikel oksidi quyidagicha ajraladi:

 Ni2O3 = 2NiO + 0,5O2

Nikel oltingugurtga nisbatan yuqori tortishish kuchiga ega. Uning past sulfidi Ni3S2 erish harorati 7880S bo‘lib, turg‘un birikmalar guruhiga kiradi. Nikelning ikkinchi oltingugurt bilan birikmasi NiS yuqori haroratlarda ajraladi:

3NiS = Ni3S2 + 0,5S2

Dunyo amaliyotida 70 % nikel sulfidli mis-nikel rudala­ri­dan olinadi.

Nikel metali va nikelli rudalar tavsifi

Rudalarda nikel gohan oksid holida uchraydi. Bunday hollarda oltingugurt deyarli uchramaydi. Ruda tashqi ko‘rinishidan oddiy tuproqqa o‘xshaydi. Ruda o‘ziga suvni yaxshi o‘zlashtiradi. Shuning uchun uning namligi 15–40 % ni tashkil qiladi.

Oksidlangan rudalarda nikel, asosan, buzenit (NiO) va gar­nierit (Ni, Mg) SiO3·n H2O minerallari shaklida uchraydi. Nikel rudasida, ko‘pincha, kobalt ham uchraydi. Uning miqdori nikelga nisbatan 15–25 marta kamroqdir. Rudalarning yo‘ldosh mineral­lari asosan loy (kaolinit) Al2O3·2SiO2·2H2O, tolk 2MgO·4SiO2·H2O, temir birikmasi Fe2O3· nH2O, kvars va ohaklar bilan uchraydi.

Nikel olish Texnologiyasi

Nikel metali va nikelli rudalar tavsifi

Sulfidli nikel rudalari kompleks xomashyodir. Ularning tar­ki­bida ko‘p miqdorda mis bor, shuning uchun bu rudalar mis - nikelli ruda­lar deyiladi. Bundan tashqari, rudalarda kobalt, platina, selen, tellur va boshqa metallar bor. Ayrim rudalarni 90–92 % foydali metallar (Fe, Ni, Su, Co) tashkil qiladi. Qolgan ikkilamchi oksidlari esa (SiO, MgO, Al2O3·SaO) faqat 10–8 % turli hokazo elementlar qoladi, xolos.