Amaliyotda minora tizimlarida HNO3 ning zarur miqdori 500 kg ni tashkil etadi. Bu nazariy miqdorning taxminan 40% iga to‘g‘ri keladi. Demak, azot oksidlari SO2 ni sulfat kislotaga qayta ishlash jarayonida birinchi marta qatnashadi, bu esa NO ning NO2 gacha oksidlanishi faqatgina gaz fazasida emas, balki suyuq fazadaligi bilan ham tushuntiriladi. Buning tasdig‘i shundaki, birinchi minorada NO ni NO2 gacha oksidlanadi, bu esa hisoblash bo‘yicha NO ni NO2 gacha gaz fazasida oksidlashdan ko‘proq bodadi. - Amaliyotda minora tizimlarida HNO3 ning zarur miqdori 500 kg ni tashkil etadi. Bu nazariy miqdorning taxminan 40% iga to‘g‘ri keladi. Demak, azot oksidlari SO2 ni sulfat kislotaga qayta ishlash jarayonida birinchi marta qatnashadi, bu esa NO ning NO2 gacha oksidlanishi faqatgina gaz fazasida emas, balki suyuq fazadaligi bilan ham tushuntiriladi. Buning tasdig‘i shundaki, birinchi minorada NO ni NO2 gacha oksidlanadi, bu esa hisoblash bo‘yicha NO ni NO2 gacha gaz fazasida oksidlashdan ko‘proq bodadi.
- Nitrosulfat kislota suvsiz sulfat kislotada barqaror bo‘lib, sulfat kislotaning suvli eritmalarida esa gidrolizlanadi. Gidroliz darajasi temperaturaning ortishi va sulfat kislota konsentratsiyasining pasayishi bilan ko‘payadi. Xona temperaturasida NO2 konsentratsiyasidan gidrolizlanish darajasining bogdiqligi keltirilgan:
- Temperaturaning ortishi bilan nitrozaning SO2 ga nisbatan reaksiyaga kirishish xususiyati va nitrosulfat kislotaning o‘ta chuqur gidrolizlanishi ortadi. Amaliyotda bu maqsadlarda nitrozaga suv qo‘shiladi.
H2SO4 miqdori, mass.%
|
98,0
|
80,0
|
70,0
|
57,0
|
H2SO4 ning gidrolizlanish darajasi, %
|
1,1
|
27,7
|
49,8
|
100
| AZOT MONOOKSIDINI AZOT DIOKSIDIGA OKSIDLASH JARAYONI STATIKA VA KINETIKASI. - Oddiy sharoitda NO gazi xavodagi О2 bilan birikib, quyidagi reaksiya bo‘yicha NO2 gazini hosil qiladi: 2 NO(г) Q O2(г) 2NO2(г) Q Q13 (1) NO - rangsiz gaz, suv bilan ham, kislota bilan ham reaksiyaga kirishmaydi. NO2 - qo‘ng‘ir rangli gaz, u suv va kislota bilan reaksiyaga kirishadi. Bu reaksiya gomogen, Le-Shatelye prinsipiga asosan, bosimni oshirish va temperaturani pasaytirish tufayli, NO2ni chiqishini oshirish mumkin. Chunki bu reaksiya amaliy qaytar, xajm torayishi bilan ketadi va ekzotermikdir, Temperatura pasaytirilganda (1) reaksiya bo‘yicha NO2 ni nafaqat chiqishi, balki tezligi ham oshadi. Sababi: 2NO =(NO)2 Q Q36 (2) 2ta NO birikib, NO ni dimerini hosil qiladi. U esa o‘choq gazidagi О2 bilan birikib, NO2 hosil qiladi: ( NO)2 Q O2 2NО2QQ37 (3) temperatura pasaytirilsa NO ni dimeridan NO2 ni chiqishi oshadi, shuning uchun umumiy reaksiyaning tezligi ham oshadi; So‘ngra: N O(г) Q NO2(г) N2O3(г) Q Q14 (4) N2O3-qo‘ng‘ir rangli gaz. Sulfat kislota NO2 bilan va N2O3 bilan reaksiyaga kirishib, nitrozil sulfat kislotasini hosil qiladi. H 2SO4 Q 2NO2 HNSO5 Q HNO3 Q Q38 (5) 2 H2SO4 Q N2O3 2HNSO5 Q H2O Q Q39 (6) Bu yerda N2O3ning sulfat kislotadagi absorbsiyasining tezligi NO2 gazinikiga qaraganda 2 marta katta. Normal sharoitda (17.4.) reaksiya bo‘yicha NO, NO2, N2O3 aralashmasidagi N2O3ning miqdori 10% dan oshmaydi. Tekshirishlar shuni ko‘rsatadiki, N2O3 o‘rniga NOQNO2 aralashmasini ham ishlatish mumkin ekan, faqat bu yerda NO:NO2 nisbati 1:1 bo‘lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
