Reja: 1. Sulfat kislotasini nitroza usuli bilan ishlab chiqarish asoslari. 1.1. Azot monooksidining azot dioksidiga oksidlash jarayoni statika va kinetikasi. 2. Sulfat kislotasini nitroza usuli bilan olish turlari. 3. Nitroza usuli bilan sulfat kislota ishlab chiqarish bo‘limlari. 4. Sulfat kislotasini nitroza bo‘limida hosil qilish mexanizmi. 5. Sulfat kislotasini nitroza usuli bilan 7 minoralik texnologik tizimi bo‘yicha ishlab chiqarish. - Bu usulga ko‘ra sulfat kislota ishlab chiqarish o‘choq gazidagi SO2 gazini nitrozaga yutish va oksidlashga asoslangan. Nitroza - bu azot oksidlarining sulfat kislota eritmasidagi birikmasidir. Nitroza usuli bilan SO2 ni oksidlash jarayonida unga О2 ni berish vazifasini azot oksidlari uynaydi.
- Nasadkali minoralarda SO2 ni nitroza bilan oksidlashda sulfat kislota olinadi. Bu quyidagicha ifodalanadi:
- SO2+ N2O3 + H2O =H2SO4+ 2NO
- Bu jarayon suyuq fazada o‘tadi va qaytmas jarayon hisoblanadi. Sulfat kislotaning hosil bo‘lishi bilan birga azot oksidi ajralib chiqadi, u sulfat kislotada erimaydi, shuning uchun u gaz fazasiga ajralib chiqadi va shu zahotiyoq gazda mavjud kislorod bilan reaksiyaga kirishadi:
- 2 NO + O2 2N02+ 112,8 kJ
- Azot oksidlari NO va NO2 bir-biri bilan reaksiyaga kirishib, ekvimolekulyar aralashma hosil qiladi:
- NO + NO2 2N2O3 + 33,2 kJ
- Bu birikma sulfat kislota bilan yutilib, nitrozil sulfat kislota hosil qiladi:
- N2O3 + 2H2SO4 = 2HNSO5+ H2O
- SO2 ning nitroza bilan birikish jarayoni geterogenli bo‘lganligi uchun uning tezligi gaz va suyuq fazani ajratish sirtiga bog‘liq.
- Sulfat kislota olish reaksiyasi tenglamasiga mos ravishda bir hajm SO2 gaz fazasiga 2 hajm NO ajratib chiqaradi. Amalda birinchi minoradan keyin gazda 1-1,5 hajmga yaqin NO bo‘ladi. Bu faqat kimyoviy tahlillar bilan emas, balki 1 t H2SO4 olish uchun zarur bo‘lgan azot oksidlari miqdori - azot aylanishi hisobi yordamida ham tasdiqlanadi:
- yoki 1290 kg HNO3
Do'stlaringiz bilan baham: |
