Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

2. Yulduz (star)
–har bir kompyuter umumiy kabelga alohida kabel orqali 
ulanadi (3.4-rasm), bu server sifatida ishlaydigan markaziy kompyuter (faol yoki 

---

79 
haqiqiy yulduz) yoki tarmoq markazida joylashgan markaz (passiv yulduz) bo'lishi 
mumkin. 
3.4-rasm. “Yulduz” tarmoq topologiyasi. 
3. Halqa (ring)
–kompyuterlar ketma-ket birlashtiriladi. Halqada ma'lumot 
uzatish har doim bir yo'nalishda amalga oshiriladi. Kompyuterlarning har biri 
ma'lumotni faqat bitta kompyuterga uzatadi, undan keyingi navbatdagi zanjirda va 
faqat kompyuter zanjiridagi avvalgisidan ma'lumot oladi (3.5-rasm). 
3.5-rasm. “Halqa” tarmoq topologiyasi. 
Halqa
–topologiyasida, har bir kompyuterga ikkita aloqa liniyalari ulangan. 
Biridan ma'lumot oladi, ikkinchisi esa uzatadi. 
Halqaning muhim xususiyati shundaki, har bir kompyuter o'ziga kelgan 
signalni uzatadi (tiklaydi, kuchaytiradi), ya'ni u takrorlovchi vazifasini bajaradi. 
Halqa topologiyasida esa aniq aniqlangan markaz yo'q, barcha kompyuterlar bir xil 
va teng bo'lishi mumkin. 
Halqa topologiyasi odatda haddan tashqari yuklarga juda chidamli bo'lib, 
tarmoq orqali uzatiladigan ma'lumotlarning katta oqimi bilan ishonchli ishlashni 
ta'minlaydi, chunki u odatda ziddiyatlarga ega emas (shinadan farqli o'laroq) va 
markaziy abonent yo'q (yulduzdan farqli o'laroq) katta ma'lumot oqimi bilan 
haddan tashqari yuklanishi mumkin. 
Ko'rib chiqilgan uchta asosiy topologiyalarga qo'shimcha ravishda, ko'pincha 
"daraxt" tarmoq topologiyasidan foydalaniladi. Uni bir necha yulduzlarning 
birikmasi sifatida ko'rib chiqish mumkin, va yulduzlarda bo'lgani kabi, daraxt ham 

---

80 
faol, ham haqiqiy, ham passiv bo'lishi mumkin. Faol daraxt bilan markaziy 
kompyuterlar bir necha aloqa liniyalari birlashishi markazlarida joylashgan, 
passivida esa uyalar mavjud. 
Kombinatsiyalangan topologiyalar ko'pincha ishlatiladi ular orasida eng keng 
tarqalganlari yulduz-shina va yulduz-halqadir.